Kálmán Kalocsay
|
KALOCSAY, Kálmán (Kolomano). 1891-1976. Hungaro, kuracisto. Naskiĝis en Abaujszantó. Lernis en Miŝkolca gimnazio. Esperantisto de 1911. Studis medicinon en Budapeŝto, diplomiĝis en 1916. Militservis dum la Unua Mondmilito, de 1920 havis kuracistan postenon ĉe Budapeŝta infekta hospitalo kaj poste instruis medicinon ĉe universitato. Edziĝis en 1929. Kalocsay havis talenton pri muziko, ludis pianon kaj iomete komponis. Verkis poezion unue hungare, poste Esperante. Sciis plurajn okcidentajn lingvojn plus la rusan. Aktivis en la Hungaria Esperanto-movado, estis ĉefredaktoro de la gazeto "Literatura Mondo". Akademiano. Kune kun Gaston Waringhien verkis Plena Gramatiko, poste Plena Analiza Gramatiko, PAG. Verkis pri la verba sistemo de Esperanto (la participoj) kaj pri ĝia prozodio kaj poetiko. Sed plej konata estas lia propra poezia verkado, kaj la tradukado de poezio el pluraj lingvoj. "Alta, facilgesta viro, kun moviĝemaj manoj kaj tre karakteriza kapo: longa, ĝuama nazo, profundaj brunaj okuloj, alta nuda frunto, kaj ĉio substrekita de la ironia, iom diabla ridstreĉo de la lipoj. Li parolas per velura voĉo kaj prononcas la o longe kaj akute, laŭ la hungara maniero. [...] La artismo estas efektive la eble plej rimarkinda trajto de Kalocsay. Neniu tiel klare konsciis la propran valoron de l' Esperanta vortmaterialo, la plastikajn eblojn de la sonŝtofo, la elvokivecon de la radikaro. Oni havas la impreson, ke por Kalocsay la vortoj vivas per vivo pli intensa ol por ĉiu alia, ke ili longe vibras ĉe lia orelo per pli pura sonoro, ke li karesas ilin kvazaŭ multekostajn ŝtonojn, ŝanĝante ilian brilon laŭ la lumfalo kaj inkrustante ilin en siajn versojn, ĝuste sur tiu loko, kie ili ravas la rigardon. Al tia vortamatoro ĉia trezoro ŝajnas malmulta. Tial li emas elekti en la eŭropaj ĉeflingvoj, kies povoscion ebligas al li vasta memoro, la plej drastajn, la plej pitoreskajn vortojn; el tiuj neologismoj certe pli ol unu velkos kaj restos nur kiel 'kaloĉajismo' - sed la ceteraj enradikiĝos, kaj al li iam ni ŝuldos la saman ŝuldon, kiel la italoj al Dante aŭ la francoj al Ronsard. Cetere tiu vorta eltrovemo, tiu majstrado super la lingvo ne kondukis lin al ia brila, senenhava verstekniko, al ia poezia ĵonglisteco. Oni aŭdas resoni en liaj originalaj versoj la tonon de profunde humana voĉo; kaj ĉiuj sentoj de la homa koro, amo al infanoj, al la virinoj, al la homoj, al la naturo, ĉiuj meditoj pri la vivsignifo, la sorto kaj la morto potence eĥas en liaj poemoj." Gaston Waringhien, /Enciklopedio de Esperanto, 1934, p. 276-277. |
|
Kalocsay, unika Nom',
Jen ŝtormas fajra vortciklon',
Se ravas lin printemp-arom', Kalocsay - unika Hom'! L. Totsche.
Kalocsay - mondvoĉa bardo,
Versforĉu do kun ŝtala hardo,
Profunde via ferigardo Kalocsay - mondvoĉa bardo. G. Waringhien. / el Kálmán Kalocsay, Rimportretoj.
Verkoj: Legu artikolon de Baldur Ragnarsson, origine en Juna amiko, poste aperinta en Libera Folio 2005:
Legu poemojn de Kálmán Kalocsay: Legu novelon de Kálmán Kalocsay: Jen troviĝas verkoj de Kálmán Kalocsay.
Legu artikolon de Javier Guerrero kadre de Nia Trezoro, en La Ondo de Esperanto 2012:
Reen al: Aŭtoroj - Romanoj - Noveloj/rakontoj - Poemaroj - Dramoj |
|