|
|
|
|
Anna Löwenstein
Transporto
al novaj medioj
Neokazinta amo, de Lena Karpunina, Serio “Stafeto” n-ro 31, kun antaŭparolo de Sten Johansson, eld. FEL, Antverpeno, 2007, 148 p., ISBN: 90 77066 28 7.
La aparta
talento de
Ankaŭ pri homoj kaj pri interludado de karakteroj Karpunina estas atenta observanto. En la unua novelo, “Neokazinta amo”, kiu donas sian nomon al la tuta kolekto (ne ĉiuj el la dek kvin rakontoj efektive temas pri amo), ŝi priskribas la infanecan kaj senesperan pasion de pola junulo al vizitanta esperantistino. Alia novelo, same lokita en Esperanta medio, estas “La demando pri emancipiĝo”; la rakontanto dum kongreso samtempe devas forpuŝi la ĝenan atenton de rusa junulo, dum ŝi mem estas fascinata de kanada esperantistino, kiu starigas al ŝi apenaŭ respondeblajn demandojn pri rilatoj inter geviroj en Rusujo.
Aparte notinda grupo de rakontoj estas la lastaj ses, kiuj traktas
diversajn okazaĵojn en siberiaj punlaborejoj dum la stalina epoko. Ili estas
interesaj ne tiom pro la ĉirkaŭaĵo, kiu fakte malpli vivece reliefiĝas ol en
iuj el la aliaj rakontoj, sed pro nekutimaj detaloj pri la organizado de tiaj
lokoj. En “Tiu tago” ni malkovras, ke la malliberuloj estis transportitaj al
alta punkto en la norda arbaro, kie ili devis mem haki la arbojn por konstrui
sian propran malliberejon antaŭ la alveno de la siberia vintro. En pluraj el
En kelkaj noveloj de la kolekto la rakontanto mencias, ke
ŝia patro estis travivinto de orfejoj kaj malliberejoj de la stalina epoko.
Tial la leganto nature konkludas, ke Karpunina akiris sian intimecon kun la
organizado kaj etoso de tiaj punlaborejoj pro rakontoj, kiujn ŝi mem aŭdis de
sia patro. Tiu konstato portas nin al interesa demando pri la persono de
La rakontoj similas personajn leterojn aŭ artikoletojn, interesaj, viglaj, trafaj – kaj certe rekomendindaj ekzemple kiel legaĵo ĉe Esperanto-grupo aŭ dum kurso. Ĉiu peco en la kolekto estas perfekte polurita priskribo de iu situacio aŭ okazaĵo... sed kiel noveloj ili ne estas tute kontentigaj. Ĉu tamen mi maljuste kritikas la verkiston, ke ŝi ne sukcesis plenumi celon, kiun ŝi fakte neniam celis? Ŝi mem nenie asertas, ke ŝiaj verkoj estas fikciaj. Se oni serĉas nur priskribojn, eblas legi kun ĝuo kaj simpatio, admiri la kapablon de la verkisto vivigi situaciojn kaj lokojn; sed ĉu vere nur tion ŝi intencis?
Unu el la plej interesaj rakontoj, “La siberia parencaro”, komenciĝas tre drame, eĉ klasike, kiam la patro de Lena – kaj en ĉi tiu rakonto ŝi efektive nomiĝas Lena – ricevas telegramon kun la mesaĝo “… venu por adiaŭi. Mi mortas. Via patrino.” La penoj de ŝiaj gepatroj kunmeti la necesan sumon por aĉeti la flugbiletojn, aludoj pri la malfidinda karaktero de la mortanta avino, la malfacila vojaĝo kaj alveno dum siberia neĝoŝtormo, la dramaj okazaĵoj kiam ŝi alvenas kun sia patro: jen ĉiuj ingrediencoj por sukcesa novelo. Sed post tiu ekscita komenco, la streĉo forvaporiĝas kaj la rakonto diseriĝas en relative banalaj memoroj pri interkonatiĝo kun la familianoj kaj agrabla novajara festado.
La verkisto proponas al ni abundon da literatura krudmaterialo
kaj da verkista talento, sed ŝajnas, ke ŝi ne scias kiel kunmeti tiujn
materialojn por konstrui el ili la pli imponan verkon, kiun ili meritas. Ŝi
donas al ni la enscenigon kaj la rolulojn; tio kio mankas, estas