Ricardo Felipe Albert Reyna
Tri mondoj kaj revo
Nu,
kaj do? Rakontoj raportoj recenzoj revoj,
de Sen Rodin, eld. EXIT, Kluĵo, 2010, 159 p.,
ISBN 9786069246016.
Sen
Rodin (tio estas, “Sen Patrio”) estas la vera nomo, de li elektita, de Filippo
Franceschi, unu el la vivigantoj de la ĉiutaga verkado en esperanto,
verkado kiu lia-kaze havas rilaton kun ĉiutaga familia uzo de la lingvo.
Liaj diversaj verketoj aperas jam de pli ol kvindek jaroj diversloke kaj
diverslibre. Kaj jen li proponas al ni plian kolekton de siaj verkoj post Bildoj
pri norda lando, publikigita en 2006. Sed mi parolu pri la nuna kolekto.
Kiam
mi prenis la libron al miaj manoj por la unua fojo, mi pensis, agnoskende: “Jen
ia literatura vivprotokolo de kristankultura moderna ateisto!”, kvazaŭ per
tiu vortigo mi elĉerpus la esencon de la verko.
La
rekomenda antaŭparolo de Donald Broadribb ne kontribuis al ŝanĝo
en mia unua, nevola, pritakso de la tiam ankoraŭ nelegita verko. Sed
pravis Zamenhof: ne bela estas amata, sed amata estas bela. Dum mi legadis,
foje eĉ relegadis, la diversajn erojn arigitajn en la libro, mi ne povis
eviti senti ian translibran amikecon al homo, kiu tiel sincere senvestigas siajn
ideojn kaj siajn sentojn, nudajn menson kaj koron, antaŭ siaj
samlingvanoj, kadre de preskaŭ religia sinteno al la lingvo
La
diversaj libreroj nete grupiĝas en tri fakoj plus unu dokumento:
anekdotoj, artikoloj, recenzoj kaj testamento.
La
unuan fakon konsistigas verŝajnaj kaj malverŝajnaj anekdotoj, el kiuj
eblas tiri moral-instruon favoran al simpla vivado kaj kontraŭ malsimplaj
reguloj. Kun leĝera tono, naŭ rakontoj plurforme portas nin tra la
vivo, ĉu biografia, ĉu ideografia[1], de nia aŭtoro: jen li
leteras malverŝajne pri Perdita ŝanco vojaĝi al la
realigebla utopio de Karmelinda, neatingita pro griza kalkulemo anstataŭ
esperplena fido (sed ĉu eble la moderna homo ne plu kapablas fidi?), jen
li kronikas tutverŝajne pri sia martira vojo, vipita de burokratoj, en Sankta
Maria, jen li verkas bele laŭdan nekrologon al Madeleine de Zilah en Silanverinoj...
En
la dua fako, la dek artikoloj rangas inter lingvistiko kaj politiko tra
urboplanado, dufoje parodiaj (Stranga koŝmaro, kvazaŭa
laŭdo al lingva naturalismo; kaj ĈISM, propono faciligi la
lernadon de la ĉina lingvo kvazaŭ internacia). La komuna temfadeno
estas pravo de sukplena vivo kaj malpravo de sekaj teorioj. En tiu kadro, Kreiva
kripo, artikoleto kontraŭ la konsidero de mortigo
La
tria mondo, tra kiu nia aŭtoro promenas, estas sesopo da recenzoj traktantaj
du originalajn kaj du tradukitajn librojn, plus draŝa recenzo kontraŭ
la filmo La gepardo, de Luchino Visconti,
Same
eŭropkulture moderna estas la atento al eŭtanazio, kiam doloro kaj
sufero ne plu havas sencon en hedonisma, ne plu kristanisma, socio. Mi celas la
lertan finton, per kiu li provas fineson rezervante la atuton de sia Biologia
testamento
Multon
alian mi povus komenti pri la ideoj malantaŭ la rakontoj, recenzoj kaj
artikoloj. Tamen mi preferas lasi la taskon elsarki la konceptojn al la
leganto, kiu povos ĝui la facilfluan kaj vortoriĉan prozon de nia
verkisto.
Mi
povus kalkuli lingvajn apartaĵojn, kiuj tamen neniel surprizos homojn
alkutimiĝintajn al eĉ nur leĝera literaturo en nia lingvo. Sen
Rodin ne ĉiam sekvas la vortarojn laŭ sklava maniero, sed nur
prezentas la kutime normalan, nur iom preciozisme virtuozan, eŭropan
esperanton kun la konata procesio de lingvaj virtoj kaj malvirtoj. Ne indas
listigi eventualajn preserarojn kaj plum-erarojn: mi konsideras ilin
preteratentindaj miraĝoj, fatamorganoj elsorĉitaj de la feino
Morgana, kiu meritus ankoraŭ ĉapitron en la libro, kiun mi finis legi
kun bedaŭro, ke ĝi ne daŭras plu kaj plu, malgraŭ profunda
nekonsento kun la aŭtoro ie kaj tie. Sed ĝuste por tio ni povas uzi
nian fenestran lingvon: por konatiĝi kun homoj malsimilaj al ni. Aŭ
ĉu ni eble ne estas tiel malsimilaj?...
Laste,
sed ne balaste, Serena Franceschi regalas nin per nigra-blankaj bildoj,
kvazaŭ komentoj de la tekstoj, nur ne de
[1] ideografio: (ald. al la signifo en NPIV) kategorio el verkoj, kies ĉefa trajto estas priskribo de difinitaj ideoj.