| |
|
|
Sed nur fragmento
Jorge Camacho
recenzas "Sed nur fragmento"
Fonto n-ro 161, majo 1994
La unua proza fikcia verko, kiun mi legis en esperanto, estis La vojaĝoj kaj aventuroj de Barono Münchhausen. La lasta, Sed nur fragmento, romano originale verkita de Trevor Steele, historiisto el Brisbano, kaj eldonita de Fonto en 1987 post plurjara atendo en diversaj tirkestoj. En 1987, kiam oni, ankaŭ mi, misprofetis lavangon da kvalitaj originalaj romanoj dum la komencaj naŭdekaj jaroj.
Sed nur fragmento rakontas al ni la vivon de rusa barono kaj antropologo, Nikolaj Ivanoviĉ Maklin, inter lia unua esplorvojaĝo al la Verda Insulo (Novgvineo) kaj lia morto jarojn poste, fine de l' pasinta jarcento. Parton de la romano konsistigas la du taglibroj de Maklin (la sciencista kaj la privata) kaj liaj leteroj al i.a. lia majstro Kehl.
Miaopinie la ŝlosila vorto en la romano estas "konflikto". Konflikto inter lia scienca kariero kaj la trudoj de politikistoj. Konflikto inter kultauroj, inter indiĝenoj kaj la eŭropaj koloniismaj landoj, aŭ de tiuj ĉi unu kontraŭ aliaj. Konflikto inter homoj (la fascina triangulo Maklin-Santamaria-Knabo), amkonfliktoj (ĉefe, sed ne nur, en la brisbanaj ĉapitroj). Oni sentas evoluon de la roluloj kaj de ilia situaciaro. Neniu vere estas tute tia, kia li ŝajnas. Dubo embuskas ĉie. Kaj dubo embuskas ĉefe en la daŭra konflikto inter ateismo kaj materiismo, unuflanke, kaj en la alia flanko, religio, spiritismo, kredo je senchava kosmo.
Interese, ĉu ne?, ke niaj plej gravaj aŭtoroj daŭre turnas sian atenton al la rolo de religio en ĉies vivo: la unuaj du romanoj de Karolo Piĉ, Adolesko de Blazio Vaha kaj multaj, multaj noveloj. Vivo, amo kaj morto: ĉu oni mortas tutaj? - jen la ambiciaj temoj, kiujn la romano prias.
Ankaŭ la stil' de Trevor Steele faras la verkon ambicia kaj impona. La aŭtoro plene majstras la lingvon kaj riĉe, malavare uzas ĝin. Dialektaĵoj, alilingvaj influoj ("la gombromitita brofesoro"), la fidialogo inter s-ro Appleby kaj s-ro Hobbes, amaso da sukaj esprimoj ("us-heroeco", "ĉjo-ĉjo-knabo", "jes-jes-ulo") kaj, entute, plej flua kaj viva prozo, modela por niaj aŭtoroj.
La romano tre distras: ĝi ja estas aventurromano, vojaĝ-priskribo spicita per humuraj anekdotoj kaj eroj da ironio. Krome ĝi meditigas ankaŭ pri aktualaj problemoj, kiel la kontraŭindiĝena apartismo en Aŭstralio, trafe enkorpigita de Olda Dick Richard Iangtry.
Sed nur fragmento ne ricevis ĝis nun la atenton, kiun ĝi meritas flanke de la publiko. Oni ignoras ĝin same kiel la Halejan kometon, kvankam ĝi estas unu el la plej gravaj romanoj iam ajn verkitaj en esperanto. Mi povas jam nun certigi, ke mi revenos al ĝi komete iam post ne multaj jaroj. Ĝis revido, barono Maklin!
Reen al:
| Sed nur fragmento | Trevor Steele | Listo de recenzoj en Fonto | Ĉefpaĝo originala literaturo |