Reen al:
Sten Johansson TRANS
MARO Krimromano Al-fab-et-o, Dua reviziita eldono 2014 Enhavo: 1. Doktoro
venas malfrue 2. Paganoj
kaj demonoj 3. Terura
domo! 4. La
plej naturaj aferoj 5. Jankéus
malviŝas 6. Vojo
de sekureco 7. Kazo
solvita? 8. Makabra
ekskurso 9. Atesto
de poeto 10. Problemo
kun la polico 11. Senkulpa 12. Honoro
de mortintoj Glosaro
”Ne, niaj reguloj estas perfekte klaraj.
Ne eblas.” ”Sed la tuta familio estas rifuĝantoj!” ”Ĝuste tial ni devas postuli garantian
sumon. Pli precize, ĝuste pro tio, ke ili ne estas registritaj kiel loĝantoj
ĉi tie, la ĝenerala malsanasekuro ne inkluzivas ilin. Do – ili devas
pagi la veran koston.” ”Sed ni simple ne povas tuj akiri tiom da
mono!” ”Mi bedaŭras.” ”Aŭskultu. Mi estas pastro de la
paroĥo Resmo. Mi aranĝos la pagon poste, certe jam lunde. Sabate ne
eblas!” ”Niaj reguloj ne permesas tion. Imagu, se
ni permesus, sendube ĉiuj volus pagi poste. Ni devas sekvi la regularon.
Mi bedaŭras. Nun, kiel vi vidas, pluraj homoj vicatendas...” Leena Fagerström flustre interparolas kun
Mehdi Ghamari kaj lia edzino Nasrin, kiu tenas sian malsanan filinon en la
brakoj. La knabino nun estas kvieta, nur de temp’ al tempo aŭdiĝas
etaj ĝemoj, kaj samtempe mallarĝiĝas ŝiaj okuloj. Eble la
plej intensa stomakdoloro jam pasis? La virino en la hospitala akceptejo apenaŭ
ĵetas rigardon al la infano. Ĉirkaŭe vere atendas deko da homoj
pli-malpli malsanaj. Viro laŭaspekte kvardekjara malkviete paŝas
tien-reen kun malregulaj moviĝoj, argumentante kontraŭ iu nevidebla
antagonisto. Sur rul-lito kuŝas virino kun tuko antaŭ sia sanga vizaĝo.
La plej multaj atendantoj tamen sidas kviete, ne montrante per sia ekstera
aspekto aŭ konduto, kial ili serĉas hospitalan helpon. ”Mi ne povas persvadi tiun virinon”,
flustras la pastrino Leena Fagerström anglalingve al la geedzoj Ghamari. ”Ni
devos reveturi, kaj mi provos venigi privatan doktoron, kiun mi iomete konas.” * Sabate vespere je la oka kaj duono
doktoro Torkel Wibe eniras la preĝejon de Resmo. Vidante la mienon de sia
konatino, la pastrino, kiu akceptas lin en la preĝeja ĉefnavo, li
malrapidigas la paŝojn. Jam ne urĝas. Kune ili paŝas antaŭen
ĝis benko, kie sidas la patrino tenante mortan kvarjarulinon en la brakoj.
Kelkajn metrojn for de ŝi, sur la longa tapiŝo de la meza paŝejo,
genue preĝas la patro de la infano, direktite al la ĥorejo. La kuracisto povas nenion fari por la
kvarjara Jasmin. Post kelka tempo li klopodas klarigi al la patrino, ke necesas
fari nekropsion por ekscii, pro kio la knabino suferis kaj mortis. Nasrin
Ghamari nur fikstenas sian mortintan filinon kaj forturnas la vizaĝon. La
patro jam eliris el la preĝejo. Torkel Wibe klarigas al Leena Fagerström,
ke li devas alvoki policon kaj ambulancon, por transporti la kadavron de Jasmin
al la hospitalo de Kalmar, tiu sama kie oni antaŭ nur ses horoj rifuzis
akcepti kaj ekzameni ŝin. La pastrino petas lin tamen atendi kelkajn
horojn, kaj li akceptas tion. Atendante Torkel Wibe eliras el la preĝejo
por promeni. Ekstere la oktobra vespero jam mallumiĝis, kiam li ekpromenas
laŭ la supra rando de kruta deklivo, kiu formas la okcidentan eĝon de
La doktoro ŝatas promeni laŭ ĉi
tiu pado, kiun li konas de antaŭe, kaj la densiĝanta obskuro ne ĝenas
lin. Li cerbumas pri la morto de la infano. Li ne komprenas, kio okazis al la
socio, kie li mem pasigis sian tutan vivon. Li ne povas kredi, ke oni antaŭ
dek aŭ dudek jaroj rifuzus flegi mortontan infanon pro burokrata aŭ
ekonomia kialo. Sed hodiaŭ li jam preskaŭ ne trovas forton por
indigni pri la afero. Post kvaronhoro li preterpasas iaman ŝtonminon,
kie la ruĝa kalkŝtona grundo estas rompita laŭ tavoloj. Cent
metrojn pli fore li iras laŭ la periferio de arbareto, el kies nigra
interno li aŭdas viglan interparolon, kverelon, ŝajne. Unu voĉo
mallaŭte sonoras, sed la alia foje eksplodas elsputante anglajn vortojn
kun fremda akĉento: ”Too much – too much – I can pay only...” ‘Tro multe,
mi povas pagi nur... – kiajn strangajn negocojn oni plenumas vespere en tiu
bosko?’, demandas sin la doktoro. Sed li preferas resti je siaj propraj zorgoj.
Kia stomakmalsano povas tiel rapide distondi la vivofadenon de infano? Nu, tio
nun ne plu koncernas lin, sed la hospitalan patologon. Kompreneble povas esti,
ke la knabino jam delonge malhavis ĝustan flegadon. De kie venis tiuj
Irananoj al la insulo Oelando? Ĉu de trans Kiam li turnas sin kaj komencas repaŝi
suden, la okcidenta ĉielo portas malhele violajn striojn, kaj la pado laŭ
la deklivrando preskaŭ ne plu distingeblas. * En la preĝejo Leena Fagerström ne
plu trovas konsolajn vortojn por la virino, kiu perdis sian infanon. Ŝi
malfermis la preĝejon kiel azilon por ĉi tiu grupo da rifuĝantoj,
sed fronte al la morto, ŝi ne disponas pri azilo. La tri ceteraj virinoj
inter Nasrin Ghamari sidas sur preĝeja
benko apud sia morta filino. La okuloj de la filino estas fermitaj kaj nenion
plu vidas. Tiuj de la patrino estas malfermitaj, sed ili ne vidas la ejon kaj
homojn ĉirkaŭ ŝi. Al ŝia rigardo aperas domo en Teherano,
kie ŝi vivis kun sia edzo kaj ilia eta filino. Preskaŭ sen antaŭa
averto tiu vivo estis frakasita. La politika grupo de ŝia edzo estis
malkovrita de la polico, kaj ili devis kaŝiĝi ĉe parencoj. De
tiam ili vivas en konstanta provizoro, kiel kaŝitoj, fuĝantoj, rifuĝantoj,
nedeziratoj. La infanaĝo de Jasmin ŝrumpis sur la longa vojo al ĉi
tiu norda templo de fremda kredo, kaj nun ĝi finiĝis por ĉiam. Ĉirkaŭe ploras la tri aliaj
virinoj, sed en la okuloj de Nasrin jam elĉerpiĝis ĉiuj larmoj. 2. Paganoj kaj demonoj ”Kio nova?” ”Pafis sin iu Oelanda pastro en arbaro.
Sed mi suspektas, ke iu kunhelpis.” Polickomisaro Roger Svedberg levas la
rigardon de sia matena taso da kafo por vidi, ĉu lia pli juna kolego,
inspektoro Tom Jankéus, parolas serioze. Lia bizara humuro estas fifama,
tamen... Svedberg demandas: ”Oelanda pastro? Kie?” ”Ie en la sudo. Resmo, mi pensas”,
informas Jankéus. ”Resmo? La pastro de Resmo? Mi ĵus
legis pri ŝi en la matena ĵurnalo! Ŝajnas, ke ŝi plenigis
la preĝejon per mahometanoj, kaj iu infano mortis. Ĉu pro tio ŝi
memmortigis sin? Hmm. La nunaj pastroj...” ”Svedberg, Svedberg, antikvas vi. Sciu,
ke A oni nuntempe diras islamanoj, B la mortinta pastro ne estas ŝi
sed li, kaj C forte dubas mi persone, ĉu li mem tenis la pafilon.” ”Ĉu li? Ŝajnas esti stranga li. Mi ĵus vidis foton en la ĵurnalo.
Verŝajne vi eraras pri la loko. Estas almenaŭ trideko da paroĥoj
en Oelando.” La du kolegoj en la polico de Kalmar
devas forlasi la misteron ĝis posttagmeze. Ili provizore interrompas sian
amikan ĵargonon, glutas la lastan buŝplenon da kafo, kaj reiras ĉiu
al siaj taskoj. Roger Svedberg, kiu havas la pli altan postenon, estas nealta,
diketa viro, kiu ĵus festis sian 47an jaron sur la tero kaj la 24an en la
polico. Lia kolego Tom Jankéus, 38jara patro de tri idoj, estas pli alta,
muskola sed svelta. Kiam tio eblas, kaj la tasko tion postulas, ili ofte
laboras duope. Laŭ metodo kaj pensmaniero ili kompletigas unu la alian;
krome estas konata fakto en la policejo, ke komisaro Svedberg pli bone ol
multaj aliaj kolegoj eltenas la ironian ŝercemon de la pli juna Jankéus.
Pluraj lin evitas pro tio, ke ili ne ĉiam certas, ĉu ili aŭ iu
alia estas celtabulo de liaj spritaĵoj. Postlunĉe Roger Svedberg ricevas
teknikan raporton kaj devas malfermi novan murdenketon. Montriĝas, ke la
suspekto de Jankéus estas prava. La mortinto sur la insulo Oelando vere estis
pafita per revolvero, kiu kuŝis ĉe lia mano, sed ŝajne la pafo
venis el distanco plurobla kompare kun la longeco de liaj brakoj. La policisto,
kiu deĵoris sabatvespere raportas al Svedberg: ”Li estas Erland Bexelius, pastro de
Vickleby. Sesdek-kvinjara, proksimume. Postlasas edzinon. La arbareto, kie oni
trovis lin, situas apenaŭ kilometron norde de la preĝejo de Resmo, do
en la direkto al Vickleby. Ŝajnas, ke oni trenis la kadavron almenaŭ
kelkajn metrojn inter la arbojn for de iu pado.” ”Ĉu troviĝis aliaj signoj?
Piedsignoj, radsulkoj?” ”Ne, nenio. La grundo estas tre malmola,
preskaŭ nuda kalkŝtono. Sed malnova biciklo kuŝis ĉe la ŝoserando
proksime al la loko, kie li estas trovita.” ”Kiel longe for de la ŝoseo li kuŝis?” ”Kvindek metrojn, aŭ eble sesdek.” ”Kiu trovis lin?” ”Iu kuracisto, Wibe, el Algutsrum. Li
trovis la kadavron ankoraŭ varma. Eventuale li eĉ aŭdis la pafon.” ”Ĉu io supozigas rabon?” ”Ŝajne ne. En la poŝoj troviĝas
monujo kun iom da mono, identiga karto ktp, kaj ŝlosilaro. Krome io tre
interesa: anonima letero kun diversaj insultoj. Ĝi troviĝas ĉe
la teknikistoj, sed jen kopio.” Svedberg rigardas fotokopion kun malmulte
da teksto, presita aŭ komputile printita. Ĝi tekstas: DIABLO OKUPIS VIN. VI PROFANAS La kolego transdonas ankaŭ kelkajn
fotojn de la kadavro. Iom korpulenta, grizhara, vestita per malhelbruna jako,
griza aŭ nigra pantalono, nigra Vaska ĉapo, brunaj gantoj. Unu flanko
de la kapo estas kovrita de nigra kaĉo el sango kaj malpuraĵo. * Svedberg kaj Jankéus vizitas la arbareton,
kie oni trovis la murditan pastron. Unu policisto gardas la lokon kaj la
plastrubandojn, kiuj ĉirkaŭas ĝin. La rubandoj formas straton de
la loko, kie la korpo de Bexelius kuŝis, dek kvin metrojn ĝis la
loko, kie troviĝas surgrunde la unuaj sangomakuloj kaj la unuaj postsignoj
de tio, ke oni ion trenis inter la arbojn. La loko, kie la viktimo kredeble
estis pafita, situas sur malnova tervojeto, kiu kondukas de la ŝoseo,
kvindek metrojn for, preteriras la arbareton kaj finiĝas ĉe kruta
deklivo malsupren. Sude de la vojeto kreskas densa vepro el juniperoj; norde la
arbareto konsistas ĉefe el pinoj, tremoloj kaj avelarbustoj. Jankéus de kelka tempo esploradas
arbustojn laŭlonge de la vojeto. Nun li haltis kaj kaŭras duonmetron
ekster la plastrubandoj, kvazaŭ admirante raran sed escepte malfruan
orkideon. Kun la dorso al Svedberg, li krias: ”Svedberg! Ĉu hazarde kunportis vi
plastsaketon?” Svedberg alpaŝas, transdonas
saketon. Jankéus per tiu prenas ion de la tero, turnas sin, kun rideto tenas la
saketon antaŭ la okuloj de Svedberg. En ĝi kuŝas kuglo de
pafilo. Svedberg levas la brovojn dirante: ”Nu, nia teknikisto ŝajne ne havis
sian plej ambician tagon.” Jankéus komentas: ”Jen la maltroigo de hodiaŭ!” Kunlabore kun la gardanta policisto, ili
markas la lokon, kie kuŝis la kuglo. Poste la du kolegoj trovas nenion
fareblan tie, kaj pluiras al la sekva vizitota loko: la pastrejo de Vickleby. La pastra vidvino Elisabeth Bexelius
akceptas ilin en bela ĉambro, meblita laŭ stilo de la antaŭa
jarcento, kun fenestroj rigardantaj suden, en la direkto kie mortis ŝia
edzo. Ŝi estas alta, maldika virino kun aspekto de pli ol sesdek jaroj. Ŝi
portas nigran robon, kaj la okuloj maltrankvile saltas inter la du policistoj
kun esprimo de konfuzo pli ol de funebro. Svedberg kondolencas kaj bedaŭras la
ĝenon, sed klarigas, ke necesas fari kelkajn demandojn. La vidvino nur
kapskuas sed ŝajne pretas aŭskulti lin. ”Sinjorino, ĉu vi scias je kiu horo
via edzo ekiris de hejme sabate vespere?” ”Ne, mi eĉ ne sciis, ke li forlasis
la hejmon. Mi pensis, ke li estas ankoraŭ en sia laborĉambro.” Ŝi parolas mallaŭte kaj
nerapide, kun iel demanda tono kaj kulturita Skania akĉento. ”Mi komprenas. Do, kiam vi eksciis...?” ”Nur kiam oni alvenis, iom post la deka,
mi pensas.” ”Kiu alvenis?” ”Nu, uniformita policisto kaj sinjorino
Fagerström el Resmo. Estis tute malreale. Mi devis iri en lian laborĉambron
por rigardi, antaŭ ol kredi ilin.” ”Jes, mi komprenas, ke estis terura ŝoko.
Ĉu vi povas imagi, pro kio via edzo eliris?” ”Tute ne, tute ne.” ”Ĉu li iam sabate ricevis mesaĝon
aŭ alvokon? Telefone aŭ alimaniere?” La vidvino pripensas. ”Nu, certe la telefono kelkfoje sonoris,
sed mi ne scias pri kio temis. Ĉefe ekleziaj aferoj, sendube. Li nenion
menciis al mi.” ”Ĉu vi mem respondis telefone?” ”Unufoje jes. Tiam vokis pastro
Sunnanbris en Kalmar, kolego kaj amiko de mia edzo.” Svedberg montras foton de la trovita
biciklo. ”Bonvolu diri, sinjorino Bexelius, ĉu
vi rekonas tiun biciklon?” ”Ŝajnas esti tiu de mia edzo. Sed li
preskaŭ neniam uzas ĝin.” ”Ĉu li havis malamikojn?” ”Malamikojn? Certe ne!” ”Ĉu li havis konatojn, al kiuj li
povus bicikli vespere? Ekzemple en Resmo. Aŭ eble en Mörbylånga?” ”Mi ne povas imagi. Ne sen mia scio...” ”Ĉu al la pastro de Resmo?” La pastra vidvino paŭtas, replikante
kun pli da emfazo ol antaŭe: ”Sinjorino Fagerström? Certe ne! Absolute
ne! Vi devus scii...” ”Kion?” ”Nu, mi supozis, ke vi jam scias. Mia
edzo ne akceptas... ne akceptis virinojn
kiel pastrojn. Li estis fidela al la instruo de Paŭlo.” ”Mi komprenas. Do, ĉu vi dirus, ke
lia rilato al Leena Fagerström estis malamika?” ”Tute ne, tute ne. Male, ni tute ne
rilatas al ŝi. Ni tamen kompatas la homojn, kiujn ŝi geedzigas, kaj
la infanojn, kiujn ŝi baptas, ĉar tiuj agoj ja tute ne estas
validaj!” ”Tamen ŝi akompanis la policiston
por sciigi al vi, kio okazis.” ”Nu, ŝi ja estas najbaro... tio estas, niaj paroĥoj najbaras...” Ŝia esprimo ŝajnas subkompreni,
ke la pastroj de najbaraj paroĥoj en la kamparo, eĉ se ideaj
malamikoj, tamen havas certajn reciprokajn respondecojn. Svedberg paŭzas lasante al Jankéus
demandi: ”Sinjorino, ĉu iam ricevis via edzo
anoniman leteron?” La esprimo en ŝiaj okuloj ŝanĝiĝas
de maltrankvilo al timo, sed la respondo estas: ”Neniam, certe ne!” ”Eble li ne informus vin?” ”Kiu sendus al li anoniman leteron? Mi ne
povas imagi!” Jankéus montras kopion de la letero, kaj
la okuloj de la vidvino cedas flanken, kvazaŭ por esplori, ĉu iu kaŝiĝis
malantaŭ ŝia ŝultro. La policisto demandas: ”Kiu sendus al li ekzemple tian mesaĝon?” Ŝi ĵetas al li rigardon, kvazaŭ
esplorante, ĉu li seriozas. ”Al li? Tio ja ne povas... rilati al mia edzo!” ”Do al kiu, laŭ vi?” ”Mi tute ne scias. Tute ne.” Svedberg ekkaptas alian fadenon: ”La pastrino de Resmo ja enlasis rifuĝantojn
en la preĝejon. Ĉu via edzo havis opinion pri tio?” La vidvino ĵetas okulon al la kopio
de la anonima letero, kaj poste respondas: ”Ne laŭ mia scio.” Svedberg plue montras fotojn de la
objektoj trovitaj en la poŝoj de la murdito kaj petas la vidvinon
pripensi, ĉu io mankas, kio devus troviĝi tie. Sed ŝajne nenio
mankas. * Doktoro Torkel Wibe laboras en sia
privata konsultejo en Kalmar sed loĝas sur la insulo Oelando, en la vilaĝo
Algutsrum, dek tri kilometrojn norde de Vickleby. Tie li akceptas la du
policistojn en salono moderne meblita, kie lia juna edzino prezentas kafon kaj
poste silente malaperas. La tri viroj sidas sur granda, ledo-tegita sofo.
Ekster la preskaŭ tutmura fenestro etendiĝas herbejo, kie ĉevalo
paŝtiĝas. La doktoro estas altulo apenaŭ kvindekjara, kun bruna
haŭto kaj blonda hararo mallonge tondita. ”Bonvolu rakonti”, komencas Svedberg,
”pri via vizito en Resmo sabatvespere.” Torkel Wibe kapjesas. ”Mi pasigis la tutan tagon en Borgholm,
spektante mian edzinon konkursi pri ĉevalsaltado. Ni ankaŭ supeis
tie. Revenante hejmen, je la oka kaj kvarono, mi senprokraste, kiel kutime, aŭskultis
la telefonrespondilon. Troviĝis interalie tri mesaĝoj de Leena
Fagerström en Resmo. Temis pri malsana knabino inter ŝiaj rifuĝantoj,
kaj pri tio ke la hospitalo de Kalmar evidente rifuzis akcepti la knabinon sen
pago de kelkmil kronoj. Tio estas normala, kaj kutime la kaŝitaj eksterleĝaj
rifuĝantoj eĉ ne provas, aŭ kuraĝas, konsulti la publikan
sanflegon. Sed laŭdire oni tamen devas akcepti la akutajn, danĝerajn
kazojn sen garantia pago. Tial mi surpriziĝis, kiam troviĝis dua kaj
tria mesaĝoj, kie sinjorino Fagerström sonis pli-malpli despera. En
normalaj kondiĉoj ŝi estas tre trankvila homo...” Elegantaj mangestoj
akompanas la elokventan parolon de la doktoro. ”Ĉu la mesaĝoj estas
konservitaj?” entranĉas Jankéus. ”Bedaŭrinde ne. Nu, mi decidis
senprokraste ekiri tien, kaj aŭtis al Resmo. Sed tuj veninte en la kirkon
mi komprenis, ke mi venas tro tarde. Mi ne scias, pro kiu morbo la infano
mortis. Povus esti apendicito, aŭ intesta obstrukco. Ni ekscios.” ”Kion vi faris, konstatinte ke la knabino
mortis?” demandas Svedberg. ”Leena Fagerström petis min prokrasti la
alvokon de polico kaj ambulanco por doni kelkan tempon al la gepatroj. Kiam mi
alvenis, la patro unue preĝis, turnite al Mekko, supozeble; poste li
malaperis. La patrino ŝajnis tute paralizita kaj ne volis formeti la
infanon. Mi iris eksteren por promeni.” ”Ĉu vi povas diri je kioma horo vi
forlasis la preĝejon?” ”Je la oka kvardek.” ”Kaj via alvoko de polico poste okazis
je...?” ”La naŭa kaj duono, proksimume. Mi
ne notis, sed vi sendube scias precize.” ”Jes ja.” Svedberg povus parkere reciti
la tempon notitan de la alarmcentralo – dudekunua tridek tri. Sed anstataŭe
li konkludas: ”Do dum horo vi promenis?” ”Preskaŭ. Mi iris norden laŭ la
supra rando de la faŭlto. Troviĝas pado paralele kun la ŝoseo.” ”Ĉu ne estis mallume?” ”Sufiĉe. Tamen la okcidenta ĉielo
iom lumigis. Mi konas la padon de antaŭaj promenoj. Mi do iris norden, kaj
preterpasante la boskon, tio estas eble kilometron norde de la kirko, mi aŭdis
du voĉojn el ĝi. Kverelon, ŝajne. En la angla, kaj – fakte mi aŭdis
ĉefe unu voĉon, kiu parolis kun fremda akĉento. La viro diris ‘Too
much, I will pay only...’ kaj ion nedistingeblan.” ”Kaj la alia voĉo? Ĉu ankaŭ
vira?” ”Malfacile diri. Ĝi estis pli febla,
pli alta, sed mi nenion distingis.” ”Ĉu vi kaptis pliajn vortojn?” ”Ne. Nu, eble li diris denove ‘No, no!’
Sed cetere nenio. Mi ne volis enmiksiĝi, la afero asociigis al mi ion pri
narkotaĵoj.” ”Bone. Kio poste okazis?” demandas
Svedberg. Wibe trinketas kafon kaj daŭrigas: ”Mi pluiris norden ĝis iuj vikingaj
vestiĝoj aŭ mi-ne-scias-kio. Tie mi returnis min suden, kaj preskaŭ
tuj mi aŭdis sonon, kiu unue impresis kiel pafo. Mi tamen konvinkis min,
ke ĝi estas nur missono de aŭto, kaj paŝis plu laŭ normala
rapideco. Estis jam pli obskure, kaj mi devis iom singarde meti la piedojn.
Kiam mi preterpasis denove la boskon, mi ekpensis, ke mi tamen volas iom
skolti. Mi decidis trairi la boskon ĝis la ŝoseo por poste daŭrigi
suden laŭ la ŝoseo, kie estas pli ebena grundo por marŝi. Post
eble dudek paŝoj mi efektive stumblis sur la kadavro kaj preskaŭ
falis sur ĝin.” ”Ĉu tio estis la sama loko, de kie
vi antaŭe aŭdis voĉojn?” ”Jes, la sama loko. Do... tute certe la sama bosko, kaj eĉ ŝajne
la sama, suda parto de ĝi.” ”Kaj en la intertempo, post la voĉoj,
ĉu vi notis ion alian, krom la pafo-sonon?” provas Svedberg. ”Ne, nenion”, tujas Torkel Wibe, kaj
aldonas post momento: ”Kompreneble, sur la ŝoseo pasis kelkaj aŭtoj;
tiujn oni klare aŭdas. Sed alie mi perceptis nenion.” ”Ĉu iu aŭto haltis – aŭ
startis?” ”Ne. Aŭ pli precize: tion mi ne
notis.” ”Do, kion vi faris ĉe la kadavro?” ”Mi konstatis, ke ĝi mortis, kaj ke
tio okazis ĵus, laŭ la temperaturo. Mi elserĉis manartikon kaj
palpis, sed ne trovis pulsadon. Same ĉe la kolo. La haŭto de la kuŝanta
homo tamen havis normalan temperaturon. Ĉio ŝajnis malreala – dufoje
en unu horo mi do alvenis tro tarde al mortinto. Fakte, mi praktike nenion
vidis, sed devis palpi. Poste, mi kuris; bedaŭrinde mia poŝtelefono kuŝis
en la aŭto, do mi kuris al tiu kaj alarmis la policon.” ”Kaj poste?” ”Mi denove eniris la kirkon. Leena
Fagerström ne estis tie, do mi reiris eksteren, kaj ekvidis ŝin alveni de
sia domo. Do mi senprokraste rakontis la aferon al ŝi.” ”Kiel ŝi reagis?” demandas Jankéus. ”Ŝi estis ŝokita. Nu, efektive ŝi
jam de antaŭe estis en psika ŝoko pro la infano, kaj mi ne certas,
kiom ŝi vere aperceptis el mia informo.” La buŝo de Svedberg faras minimuman
rideton. Malofte li pridemandas personon kun tia vortprovizo. Sed la doktoro
pluas: ”Mi memoras, ke ŝi kuris en la
kirkon por rigardi, kaj revenante ŝi ŝajnis tre konsternita.” ”Ĉu vi scias pro kio?” ”Fakte ne. Estis io pri ŝiaj rifuĝantoj,
sed mi ne demandis. Konjekteble ŝi timis, ke iu el ili, ekzemple la patro
de la infano, faris ion malprudentan. Fakte, ŝi iom trankviliĝis,
kiam tiu patro baldaŭ poste aperis.” ”De kie li aperis?” ”Mi ne scias. Tamen, evidente li ne
suicidis.” Estiĝas eta paŭzo en la
demandado. Ĉiuj tri trinkas iom da kafo, kiu jam estas nur varmeta. ”Ĝi tepidiĝis”, konstatas
Torkel Wibe. ”Ĉu mi surverŝu iom da varma?” La pasia kafamanto Jankéus jesas, sed
Svedberg preferas enketi plu pri la fino de la rakonto. Per kelkaj demandoj li
ekscias, ke la doktoro kaj la pastrino kune iris per lia aŭto al la
murdloko, kie ili ĝisatendis la alvenon de du policistoj. En la lumo de
policista poŝlampo Leena Fagerström tuj rekonis sian kolegon el Vickleby,
kaj mem proponis sin por averti la pastredzinon. Nur post tio oni finfine
alvokis ambulancon por la mortinta infano, kaj ankaŭ tie pastrino
Fagerström devis interveni por pacigi kaj eviti tumulton, kiam oni forprenis de
la gepatroj la infanan kadavron. Fine, post noktomezo, la doktoro povis
reveturi hejmen. Jankéus malplenigas sian tason, kaj ili
povas forlasi la vilaon de la geedzoj Wibe por denove iri suden. 3. Terura domo! La pastrejo de Resmo estas duetaĝa,
blanka domo el ligno iom sude de la preĝejo. Sur ĝia fronto troviĝas
tradicia fenestra verando, kie pastrino Fagerström akceptas ilin kaj proponas kafon.
Nun eĉ Jankéus rifuzas, kaj post mallonge ili trovas sin kun glaso da riba
siropo en la mano. ”Bela domo”, enkondukas Svedberg el sia
vimena fotelo. ”Fu! Terura domo!” ekkrias la pastrino
kun Finnlanda akĉento. ”Terura ĝi estas. Granda, tro granda por ni.
Kaj kiam mi sola dormas ĉi tie, aperas el ĉiu malluma angulo fantomoj
de iamaj pastroj. Terure!” ”Hmm”, umas Svedberg, iom embarasite pri
kiel daŭrigi. Dume, Tom Jankéus nur ridetas gaje. ”Kiam mia edzo ankoraŭ loĝis ĉi
tie, tio estis eltenebla. Do, la domo estis tia, ne la edzo. Krome li havis
konsultejon por dorlotbestoj en unu salono. Li estas veterinaro.” ”Sed ĉu vi nun sola loĝas ĉi
tie?” Svedberg alkroĉas sin. ”Pli-malpli. Ne, tamen ne. Ankaŭ mia
filo loĝas ĉi tie, sed foj-foje li tranoktas ĉe sia patro, kaj
foje ĉe iu konato en Kalmar.” ”Kiom li aĝas?” ”Dudek. Do li devus jam forlasi la
panjon, sed ne estas facile aranĝi tion.” La pastrino mem ŝajnas havi kvindek
jarojn. Ŝi estas maldika kaj ne alta, sed disradias ian bazan trankvilon,
eĉ parolante pri fantomoj. Ŝia mieno estas serioza, preskaŭ
malgaja, sed ŝia teniĝo impresas nestreĉite. Svedberg petas: ”Bonvolu rakonti pri sabate vespere.” ”Jes ja. Terura tago! Kiel komenci?
Dumtage mi akompanis la geedzojn Ghamari kun ilia malsana filino al la
hospitalo, kie oni rifuzis akcepti ŝin. Estis koŝmaro, pura koŝmaro.
Mi ankoraŭ ne povas esprimi, kion mi sentas pri tio. Ĉiuokaze ni
revenis posttagmeze, kaj mi klopodis venigi mian konaton, doktoron Wibe. Sed la
horoj rampis, kaj li ne venis. Cetere la knabino estis pli kvieta, kaj ni
kredis, ke tio signifas pliboniĝon. Tamen... Nu, je la oka vespere iu alia el ”Kiam li eliris?” ”Mi fakte ne scias, mi ne pensis pri la
horo.” ”Bone. Bonvolu daŭrigi.” ”Nu, mi iomete parolis kun Nasrin, la
patrino. Mehdi jam antaŭe eliris el la preĝejo. Poste...” ”Ĉu rimarkis vi, kien li iris?”
interrompas Jankéus. ”Ne. Li kredeble tutsimple volis esti
sola. Eble li transiris la ŝoseon, sur la stepon, por rigardi orienten. Mi
vidis, ke li kelkfoje faradas tiel.” Estiĝas silenta momento, antaŭ
ol ŝi daŭrigas: ”Do, kiam mi konstatis, ke la aliaj
virinoj zorgas pri Nasrin kaj interparolas Perse, mi forlasis ilin kaj iris
hejmen dum kelka tempo. Mi sidiĝis tie, kie vi sidas nun” – ŝi
montras al Svedberg – ”kaj provis ordigi la pensojn. Sen granda sukceso, mi
timas.” ”Kaj kiam vi revenis al la preĝejo?” ”Mi ne rigardis horloĝon. Post
duonhoro, eble.” ”Kio okazis ĉe la preĝejo?” ”Doktoro Wibe jam revenis, kaj li anhelis
ion pri iu, kiu mortis. Nu, mi jam sciis, ke iu mortis, do mi ne tuj kaptis la
sencon. Poste mi tamen komprenis kaj akompanis lin en lia aŭto.” ”Ĉu vi entute ne eniris la preĝejon?” ”Ho, jes. Vi pravas. Kiam mi komprenis,
ke iu plenkreskulo mortis, mi tuj timis ke Mehdi Ghamari faris al si ion stultan.
Mi kuris en la preĝejon, sed li ankoraŭ ne estis tie. Tamen li
alvenis antaŭ ol ni ekiris.” ”De kie li alvenis?” demandas Svedberg. ”De nenie! Li simple staris tie, subite,
kaj reiris en la preĝejon.” ”Bone. Daŭrigu, mi petas!” ”Ni iris kelkcent metrojn per la aŭto,
poste atendis la policaŭton, kiu baldaŭ alvenis kun sia blua lumo.
Torkel Wibe montris al ili la lokon; mi restis proksime de ili, kaj post kelka
tempo ili petis min rigardi, ĉu mi rekonas la viron. Kaj tion mi ja faris.
Terura vidaĵo! Li estis mia respektinda kolego, pastro Bexelius.” ”Kiel vi reagis?” ”Mi tre surpriziĝis. Ne tiel multe
pro tio ke li mortis, sed kion li faris en tiu arbareto?” ”Kial vi ne surpriziĝis pro lia
morto?” ”Nu, ankaŭ pro tio, sed ne tiom. Li
ne estis tute juna.” Jen sufiĉe stranga klarigo, pensas
Svedberg. Laŭ lia sperto, oni pli ofte murdas junajn homojn ol maljunajn.
Li tamen daŭrigas: ”Poste, kio okazis?” ”La policistoj iom aranĝis, kaj post
kelka tempo unu el ili veturigis min al sinjorino Bexelius por rakonti.” ”Kiel ŝi reagis?” ”Terure! Ŝi simple ne kredis nin.
Supozeble ŝi pensis, ke tio estas unu el miaj atencoj kontraŭ la
eklezio.” ”Viaj interrilatoj ne estas tre bonaj, ĉu?” ”Kompreneble ne. Bexelius estas unu el
tiuj fundamentistoj. Pastrino – por ili tio estas same hereza kiel diino!” Svedberg ridetas kaj ekiras laŭ alia
direkto: ”Nun, ĉu vi bonvolus rakonti iom pri
tiuj rifuĝantoj en via preĝejo? Kiam ili venis ĉi tien, kaj kiel
tio okazis?” ”Antaŭ eterno, ŝajnas nun, sed
vere temas pri tri semajnoj. Ili alvenis per iu Latva ŝipaĉo, kiu
grundis ĉe la orienta bordo, ĉe Stenåsa. Vi devus scii, ĉar la
polico ĉeestis por fortransporti ilin. La ŝipestron oni arestis, mi
pensas. Sed ili ne fidis la policon – strange, ĉu ne – kaj fuĝis en
la preĝejon de Stenåsa. Fariĝis tumulto, ĉar la pastro enlasis
ilin, dum la paroĥa estraro volis elpeli ilin. Terure! Tiam mi proponis la
preĝejon de Resmo kiel alternativon, kaj ni veturigis ilin ĉi tien
per kelkaj aŭtoj.” ”Kion diras via estraro? Kaj la paroĥanoj?” ”Nu, la estraro ne tro protestas, krom
unu konata rasisto, kaj la paroĥanoj ĝenerale aprobas la aferon.
Almenaŭ tiuj, kiuj vizitas la preĝejon. Ili donacas vestaĵojn
kaj manĝon, eĉ pli ol sufiĉe.” ”Kiom estas la rifuĝantoj?” ”Dek ses... ili estis. Do nun estas...” ”Dek kvin.” ”Kredeble dek kvar, ĉar unu viro ŝajne
kaŝe foriris. Mi ne scias kien.” ”Kiel longe ili povos resti, laŭ
vi?” ”Mi ne scias. Se dependas de ili, tre
longe, mi pensas. Ili vivis tutan eternon en mizeraj kondiĉoj unue en
Ruslando, poste en Latvio.” ”Ĉu ili ĉiuj estas Irananoj?” ”Jes, ĉiuj.” Svedberg rigardas al Jankéus, kaj tiu,
kun ŝajne leĝera tono, demandas: ”Sinjorino Fagerström, ĉu ricevis vi
anoniman leteron?” Ŝi surprizite rigardas lin kaj mute
pripensas. La brovoj kuntiriĝas. Poste ŝi kun suspektema mieno diras: ”Kiel vi scias? Ĉu mia edzo tion
diris?” Jankéus havas sufiĉan rutinon por
responde demandi: ”Ĉu rakontis vi tion al iu, krom al
via edzo?” ”Nu, mi montris ilin al li por ricevi
konsilon, kiel fari... Jes, fakte, mi rakontis al ankoraŭ unu persono, sed
ŝi kredeble ne informus vin.” ”Kiom da leteroj vi ricevis?” ”Tri. La unua kaj dua venis antaŭ
jaro, proksimume. La tria antaŭ semajno.” ”Kaj kion oni skribis? Ĉu vi
konservis ilin?” ”Mi konservis ilin, aŭ pli ĝuste
mia edzo konservas ilin por mi. La enhavo estis ne tre timiga, ĝi
konsistis el naive, stulte krudaj insultoj.” ”Kial vi ne faris denuncon?” ”Ili ŝajnis ne danĝeraj. Okaze
de denunco, mi supozis, ke estus ĵurnala skribaĉado, kio nur
kontentigus tiun kompatindulon, kiu sendis ilin al mi.” ”Ĉu vi suspektas iun?” ”Ne, neniun. Povas esti ĉiu ajn
frenezeta aŭ inhibicioplena homo.” ”Ĉu povus ni vidi la leterojn?” ”Jes, mi diros al Lennart, mia edzo, ke
li montru ilin. Sed mi ne volas denunci.” ”Bone. Kiel atingis vin la leteroj?” ”Mi trovis ilin en mia leterkesto, sed iu
mem metis ilin tie, senkoverte.” ”Ĉu ili similis tiun ĉi?”
demandas Jankéus etendante la kopion de la anonima letero. Lia mieno estas
preskaŭ gaja. Leena Fagerström kun intereso rigardas la folion kaj
kapjesas: ”Tute similaj. De kie venas ĉi tiu? Ĉu
ĝi alvenis nun en la leterkesto?” ”Rigardu denove, mi petas”, replikas
Jankéus. ”Ĉu vi certas, ke ĝi celas vin?” ”Kompreneble. Estas klare kiel vitro!” ”Do, vi avertos vian edzon, ke li montru
al ni la pli fruajn. Cetere, al kiu alia persono vi montris ilin?” Pastrino Fagerström iom hezitas, sed
diras: ”Nu, mi ne vere montris ilin, sed
rakontis pri ili. Estas konatino, kun kiu mi kelkfoje kunlaboras.” Subite ŝia
mieno alprenas petolan nuancon. ”Eble vi trovus interese intervjui ŝin. Ŝi
estas profesia sorĉistino. Guðrún Jónsdóttir en Långlöt. Mi rakontis al ŝi,
ĉar evidente ŝi estis menciita en la unuaj leteroj.” Tom Jankéus rigardas al sia kolego por
indiki, ke li estas kontenta, kaj Svedberg diras: ”Do, sufiĉas, mi pensas. Kredeble ni
devos pridemandi ankaŭ la rifuĝantojn, sed por tio ni bezonos
interpretiston. Mi supozas, ke la preĝejo plej konvenas por tio. Ĉu
troviĝas iu ĉambreto, kiun ni povos uzi?” ”La sakristio sendube konvenos.” ”Ha, jes. Bone. Cetere, ĉu via filo
estis ĉe vi sabate?” ”Jes, matene Martin estis hejme, sed
poste ne. Verŝajne li vizitis la ĉevalkurejon, kaj vespere iun
amikon.” ”Ĉu li nun estas hejme?” ”Ne, sed eble morgaŭ post la kvina.” ”Do, ni pridemandos lin morgaŭ. Tiam
ni eble havos ankaŭ Persan interpretiston. Ĝis revido, sinjorino!” 4. La plej naturaj aferoj Marde matene Svedberg organizas pliajn
pridemandadojn. Por la posttagmezo li sukcesas rezervi Perslingvan
interpretiston, kaj li interkonsentas kun la veterinaro Lennart Fagerström en
Gårdby pri rendevuo. Plue li konstatas, ke Guðrún Jónsdóttir vere troviĝas
en la telefonlibro kun titolo ”sorĉistino”, sed tie li atingas nur
telefonrespondilon. ”Provu telepation!” proponas Jankéus. Pli detalaj teknikaj rezultoj venos plej
frue posttagmeze. Ili ekstudas la du lokajn ĵurnalojn, kiuj plenas je
artikoloj pri la dramoj en Resmo. La pli granda ĵurnalo koncentras sin ĉe
la alteklezia pastro, kiu estis mortpafita proksime de loko plena je kontraŭleĝaj
islamanaj rifuĝantoj. Ĝia pli malgranda konkuranto informas sobre pri
la suspektinda morto de pastro, sed plenigis tri paĝojn per raporto pri la
kvarjara Irana knabino, kiun la publika hospitalo rifuzis akcepti pro nekapablo
pagi, kaj kiu mortis kelkajn horojn pli malfrue. Pluraj aŭtoritatuloj de
la malsanflega administracio estas intervjuitaj, sed ŝajne havis nenion
substancan por diri. La flegistino, kiu rifuzis akcepti la knabinon sen pago de
kelkaj miloj da kronoj, mem malsaniĝis kaj sekve ne povis komenti la
aferon. ”Malsana historio!” komentas Jankéus. ”Ŝajnas
pli bone fariĝi ĵurnalisto.” ”Ĵurnalisto? Kial?” diras Svedberg
nekredeme. ”Scias ili same malmulte kiel ni, tamen
facile plenigas per tio tutajn ĵurnalojn.” * ”Jen la leteroj. Infanaĵo, se vi
demandas min!” Lennart Fagerström estas fortika, alta
kaj decidvoĉa, kaj disigas malfortan odoron de bovo. Li ŝajnas tre
malsimila de sia edzino. Nur ”Ni vivas separite de du jaroj. Plej bone
tiel. Leena ne havas talenton por geedza vivo. Sola suferanto estas la filo.
Sed li jam plenkreskis. Do li ĉiuokaze devas sendependiĝi.” Jankéus fotografas la tri pli malnovajn
leterojn, kies enhavo aludas je nigra magio, envulto, kaj perversa voluptado.
Konkretaj minacoj ne enestas, se ne kalkuli la ripetitan ”SATANO VIN PRENOS”. ”Ĉu vi konis la mortintan pastron
Bexelius?” demandas Svedberg. ”Ne, tute ne. Mi ne emas je ekleziaj
aferoj.” ”Bonvolu diri, kion vi faris sabate
vespere?” ”Nenion. Estis hejme. Ripozis.” ”Ĉu vi estis sola?” ”Hmm. Amikino vizitis min. Viola
Fransson.” Aliajn informojn la du kolegoj ne povas
elgajni el la efikimpresa bestkuracisto. Do ili faras provon dudek kilometrojn
pli norde, en Långlöt. Post iom da serĉado ili trovas la domon de Guðrún
Jónsdóttir, sed neniu respondas la alvokon, kiam ili frapetas ŝian pordon. ”Prenis ŝi la balailon kaj iris en
ofica vojaĝo”, estas la nepra komento de Jankéus. Reirante al la aŭto ili ekvidas
maljunulon en la najbara ĝardeno, kaj demandas lin, ĉu li scias kie ŝi
estas. La viro ekzamenas ilin kaj sciigas: ”Matene mi vidis ŝin. Kaj la kato
restas, ĝi ĵus kaŝis sin sub la grosujo. Do ŝi certe baldaŭ
revenos, la knabineto.” Kompreneble sorĉistino devas havi
katon, kvankam tiu, kiu nun ŝtelrigardas ilin el sub grosarbusto ne estas
nigra, sed ordinare stria grizulo. Kaj ”knabineto” ŝajnas nekutima epiteto
de sorĉistino. Svedberg rigardas la brakhorloĝon. Restas pli ol du
horoj ĝis ili renkontiĝos kun la interpretisto en Resmo. Ili decidas
kafumi en proksima vilaĝa skanseno por poste fari plian provon ĉe la
sorĉistino kaj ŝia kato. ”Do, evidente la pastro verkadis
leterojn”, murmuras Jankéus super sia kafotaso. ”Tamen ne tre talentis li pri
tio, ŝajne.” ”Ĝuste tio iom konsternas min.
Nature, se iu enmanigis al li revolveron por fuŝe ŝajnigi
memmortigon, tiu povus ankaŭ enpoŝigi al li leteron. Ambaŭ agoj
iel similas sin laŭ stilo: naivaj, ne tre konvinkaj.” ”Eble iu alia ricevis leterojn, kiuj lin
konvinkis, ke la pastro devas malaperi. Kaj la vidvino scias ion pri la
leteroj.” ”Prave, tiel ŝajnis. Ni povus
reviziti ŝin por eble rigardi lian laborĉambron.” ”Ĉu vi pensas, ke verkanto de
anonimaj leteroj arkivigas kopion?” Jankéus demandas kun ironia rigardo. ”Eble jes. Tio kongruus kun la cetera
stilo.” * La maljuna najbaro pravis: la knabineto
baldaŭ revenis. Kiam la policistoj duafoje haltas antaŭ ŝia ruĝa
dometo, ŝi sidas sur la ŝtupareto, karesante sian strian katon, kaj
vere impresas tute ne kiel sorĉistino, sed ĝuste kiel ridetanta
knabineto en blanka bluzo, blua ĝinzo kaj blankaj trejnŝuoj. Ŝia
aĝo sendube ne superas tridek jarojn, kaj ŝi estas svelta, nealta,
kun brunruĝa, mallonge tondita hararo. Kiam Svedberg prezentas sin kiel
policiston, kaj petas permeson fari kelkajn demandojn, ŝia rideto
malaperas, kaj ŝia mieno alprenas pli atentan trajton, eble timeman. ”Kio okazis?” ŝi rapide sed mallaŭte
demandas. Svedberg, pensante pri la najbaro, petas
ke ili eniru, kaj en la vestiblo klarigas, ke ili enketas pri la morto de
pastro Bexelius en Vickleby. Ili sidiĝas en simpla, kampara
kuirejo, ĉe tablo kovrita per blua vakstolo. Grandega antikva fridujo
zumas en unu angulo, konkure kun kelkaj obstinaj muŝoj en la fenestro. Svedberg montras la leterkopion kaj
demandas: ”Bonvolu diri, kion vi opinias pri ĉi
tio.” Guðrún Jónsdóttir atente tralegas la
mallongan tekston, rigardas la du policistojn nenion dirante, kaj denove
rigardas la leteron. ”Ĉu vi vidis ion similan?” demandas
Svedberg. Ŝi ankoraŭ iom silentas, poste
diras: ”Kiu verkis tion, tiu volas impresi iel
primitive, preskaŭ arkaike. Sed ne estas certe, ke tiu trajto sinceras.
Povas esti masko. Ne, mi ne vidis similan, sed mia amikino Leena rakontis kaj
recitis al mi aliajn. Ĉu tiu ĵus alvenis al ŝi, vi diris?” Svedberg pripensas dum momento. La
”knabineto” parolis kun leĝere fremda akĉento de nedifinebla speco. Ŝiaj
lastaj vortoj havis ironian tonon, kaj ŝi evidente posedas apartan mensan
kapablon, tion li ne pridubas. Li pluas: ”Ĉu vi povas imagi, kiu sendis tiujn
leterojn?” ”Verdire ne. Sed vi ja venas pro tiu
murdo, ĉu ne? Mi jam antaŭe pensis pri la anoj de tiuj nigraj
klerikoj, Bexelius, Sunnanbris kaj aliaj. Tamen, povus esti ĉiu ajn
konfuzita homo...” ”Nigraj, vi diris?” ”Nigraj, jes. Ili vere servas la nigrajn
potencojn, vi komprenu.” Svedberg ĵetas helpopetan rigardon
al sia kolego, sed tiu mute aŭskultas kun stulta rideto ĉe buŝo
kaj okuloj, kvazaŭ enamiĝinto – aŭ sorĉito. ”Se mi ĝuste komprenis, vi mem okupiĝas
pri iuj... supernaturaj aferoj?” li
klopodas daŭrigi kun videbla embaraso. ”Tio estas miskompreno”, ŝi diras.
”Male, mi okupiĝas nur pri la plej naturaj aferoj.” ”Aha. Nu, bone. Bedaŭrinde ni devas
okupiĝi pri murdoj kaj aliaj krimoj...” ”Sed eĉ en tiel malhomaj agoj eblas
serĉi tion, kio estas natura”, asertas la knabino, dum sonoras ŝia poŝtelefono.
Ŝi respondas, kaj plenumas mallongan kaj efikecan telefonan interparolon
kun iu kliento, kio inkluzivas notadon de rendevuo en ŝia elektronika poŝkalendaro.
Antaŭ ol adiaŭi la sorĉistinon,
Svedberg ekscias, ke ŝi pasigis la tutan antaŭan semajnfinon en
Stokholmo pro kurso pri psikodramo. Ŝi eĉ nepetite nomas du
samkursanojn, ”por la okazo, ke vi bezonos konfirmon pri mia ĉeesto tie”,
kiel ŝi diras kun moka rideto. * ”Vekiĝu, Jankéus!” diras Roger
Svedberg al sia kolego, sidante en la aŭto survoje suden. ”Vekiĝu el
la sorĉo! Ĉu vi hazarde kunportas komputilan disketon?” ”Jes, certe”, respondas Jankéus etendante
la manon al sia teko sur la malantaŭa sidloko. ”Kial?” ”Bonvolu enpoŝigi ĝin”, petas
lia kolego. La suno brilas lumigante la buntajn aŭtunajn
kolorojn de foliarbaro, kiun ili trapasas de oriento al okcidento. Ĉiaj
nuancoj miksiĝas – ruĝo de sorpujoj, oranĝa koloro de tremoloj,
flavo de betuloj kaj ulmoj, pala bruno de kverkoj, kaj ie-tie la ankoraŭ
restanta verdo de fraksenoj kaj alnoj. Svedberg mallevas flankan fenestron de
la aŭto por enlasi iom da arbara freŝo, kaj por enspiri la aromon de
aŭtuno. 5. Jankéus malviŝas La laborĉambro de la forpasinta
pastro Erland Bexelius prezentas miksaĵon el novo kaj malnovo. Sur la
skribtablo kuŝas verda sorba papero kun malhelbluaj inkmakuloj, kaj en
skribilujo el malhela ligno kuŝas fontplumo. Apude sur tableto kun
tornitaj kruroj, eble iama triktraka ludotablo, staras persona komputilo kiel
anakronisma entrudaĵo. Sur librobretoj miksiĝas malhelaj ledbindaĵoj
kun bunte broŝuritaj libretoj. ”Ĉu ĉi tie via edzo preparis
siajn predikojn?” komencas Svedberg. ”Jes, ĉiam”, respondas la nigre
vestita vidvino. ”De pli ol tridek jaroj.” ”Kaj se li ricevis leterojn, tiuj troviĝas
ĉi tie?” ”Certe jes. Sed li ne multe korespondis.
Eble ĉi tie io kuŝas.” Ŝi malfermas tirkeston kun aro da
leteroj, gazeteltondaĵoj kaj dokumentoj sen evidenta ordo. Svedberg ekfoliumas la paperojn, poste
levas la rigardon, montras al la komputilo, kaj demandas senemfaze: ”Ĉu ni povus startigi tiun?” La vidvino kun senpova mieno diras: ”Mi eĉ ne scias, kiel funkciigi ĝin.” Svedberg kapsignas al Jankéus, kaj tiu
sidiĝas ĉe la komputilo kaj ŝaltas ĝin. La aparato ekzumas,
kaj post kelka tempo Jankéus demandas: ”Pardonu, sinjorino, sed ĉu hazarde
konas vi la pasvorton, kiun uzis via edzo por startigi Windows?” ‘Stulta demando’ pensas Svedberg, dum la
sinjorino levas la ŝultrojn kun eĉ pli senpova mieno ol ĵus. ”Mi tute ne komprenas tiun maŝinon.” Jankéus prove klavas ion kelkfoje, ŝajne
sensukcese. Li demandas: ”Ĉu via edzo havis duan personan
nomon?” ”Jes...
Abraham”, respondas konsternite la vidvino. Jankéus klavas plu, kaj suspiras. Poste
li faras ion, kaj la ekrano nigriĝas. ‘Li fiaskis’, pensas Svedberg kaj
foliumas plu. Sed Jankéus skribadas per la klavaro, blankaj tekstoj preterkuras
sur la nigra ekrano, li enŝovas sian disketon kaj ankoraŭ klavas.
Svedberg turnas sin al la vidvino: ”Ĉu via edzo regis la anglan
lingvon?” La konsterniĝo de la vidvino kreskas
ĝis plena konfuzo. Evidente ŝi tamen havas sufiĉan fidon je la
polico por bonkondute respondi: ”Iomete, mi pensas. Ne tre bone, sed mi
kredas, ke li iufoje legis ion en tiu lingvo.” Svedberg denove kliniĝas super la
fasko da paperoj, kiun li trovas terure teda. Vidante ke Jankéus ŝajnas
preta, li tamen petas permeson kunporti la paperojn al la policejo, kontraŭ
kvitanco. La vidvino hezite permesas tion. Subite eksusuras la printilo, lokita sur
librobreto inter biblioj kaj kateĥismoj. Jankéus elprenas la printitan paĝon
kaj sian disketon, kaj poste malŝaltas la komputilon. Poste, en la aŭto, Svedberg
scivolas: ”Ĉu vi ion trovis?” ”Dubinde. Ekigi Windows ne eblis, manke
de kodvorto. Feliĉe scias mi iom DOS-umi. Li ŝajne uzas... hmm...
uzis Word aŭ WordPerfect. Malviŝis kaj kopiis mi ĉiujn viŝitajn
dosierojn de la lastaj tri semajnoj. Estis nur naŭ dosieroj. Ni rigardu ilin
ĉe ni.” ”Malviŝis?! Bone”, diras Svedberg, ŝajnigante
ke li ion komprenis. Li supozas ke Jankéus, post ilia vizito ĉe la sorĉistino,
ekhavis kapricon montri sian propran talenton pri magio. Memorante la printilan
sonon, kiu fine akompanis la komputilan manipuladon, li demandas: ”Kion vi eltajpis?” ”Ho, nenion. Nur presprovaĵon, por
vidi kiel ĝi printas.” * Tri horoj en la sakristio de Resmo sufiĉe
lacigas komisaron Roger Svedberg. Ne pro tio, ke la demandado postulas apartan
fortostreĉon aŭ estas iel drama. Sed pridemandi helpe de
interpretisto dekon da rifuĝantoj, kiuj kaŝas sin en preĝejo,
interalie por eviti la policon, postulas iom da organizado kaj takto. Sen la
helpo de Leena Fagerström la afero entute ne estus plenumebla. Krome aldoniĝas
aparta problemo, kiun li tute ne povis antaŭvidi. Kiam la rifuĝantoj
unuafoje renkontas Sved-Persan interpretiston, sinjorinon Fatemeh Mozaffari,
ili tre avidas utiligi ŝin por elmelki informojn pri Svedio kaj siaj ŝancoj
resti, kion la interpretisto malmulte povas kontentigi. La unua pridemandato estas Mehdi Ghamari,
patro de la mortinta knabino Jasmin. Li estas kompakta viro tridek- aŭ
tridekkvinjara, kun fermita mieno, kiu ne rivelas multon de liaj pensoj aŭ
emocioj. Li havas nigrajn harojn kaj nigrajn lipharojn. Svedberg tuj rimarkas,
ke li tre malemas respondi ĉiujn demandojn, sed post longa provado per
diversaj ĉirkaŭfrazoj li konfirmas parton de la informoj donitaj pli
frue de Leena Fagerström kaj Torkel Wibe. Li vere eliris el la preĝejo –
la horon li tute ne notis, sed ”iomete post kiam la doktoro alvenis”. ”Kien vi iris? demandas Svedberg. ”Nenien. Nur promenis.” ”Kie vi promenis?” Ŝultrolevo estas la sola respondo,
kio ja faciligas la taskon de la interpretistino (‘kondiĉe ke ŝultrolevo
havas tutmonde egalan signifon’, pensas Svedberg). ”Ĉu sur la ŝoseo?” ”Ne. Trans la ŝoseo. Sur tiu...
ebena dezerto.” La aspekto de ”Kiel longe vi promenis?” ”Mi ne scias. Ne longe. Mi iris ĝis
la malgranda ŝoseo, kiu kondukas orienten. Poste mi revenis laŭ tiu
vojo.” ”Ĉu vi aŭdis ion dum via
promeno?” ”Nenion. Troviĝas nenio tie.” ”Dum kiom da tempo vi estis for?” ”Mi ne scias.” ”Kio okazis, kiam vi revenis?” ”Nenio. Mi iris al mia edzino kaj la
filino, mia morta infano.” Svedberg montras foton de la mortinta
pastro Bexelius, sed Mehdi Ghamari post mallonga rigardo komentas: ”Ne. Mi ne konas.” * Svedberg pridemandas entute naŭ
plenkreskulojn. Ĉiuj krom Mehdi Ghamari restadis la tutan koncernan tempon
en la preĝejo aŭ tuj ekster ĝi, por fumi. Neniu rekonas la
pastron laŭ la foto. Post la tria demandado li sendas sian kolegon por
trovi la filon de la pastrino kaj pridemandi tiun. Tom Jankéus paŝas al la pastrejo kaj
trovas la junulon hejme. Martin Fagerström estas svelta sed fortika blondulo
kun iom suspektema rigardo. Li enlasas la policiston en la kuirejon, kiu estas
vasta kiel halo. Ili sidiĝas ĉe granda tablo el masiva pinligno. Sur
la lavtablo staras amaso da lavota vazaro. Surmura kalendaro ankoraŭ
montras la monaton aŭgusto. Jankéus ĵetas rigardon trafenestre
al la eksterdomaj aceroj, kie oktobra vento penas forbalai la ruĝajn
foliojn. ”Mi vin petas rakonti, kion faris vi
sabate”, li komencas. ”Mi ne estis ĉi tie”, diras la knabo
paŭte. ”Kie vi estis?” ”En Kalmar, ĉe amiko.” ”Nome?” ”Patrik Eriksson, Stensbergsvägen ”Je kioma horo vi iris tien?” La junulo pripensas. ”Mi ekiris de ĉi tie eble je la
kvina, por iom fiŝadi. De tie mi iris senpere al Kalmar kaj venis tien je
la oka.” ”Kie vi fiŝis?” ”En la markolo, ĉe Lilla Frö.” ”Kaj kiam revenis vi tien ĉi?” ”Nur hodiaŭ. Mi tranoktis ĉe
mia amiko.” Jankéus denove rigardas eksteren tra la
fenestro, kvazaŭ sopirante al pli interesa tasko. Li ne ŝatas
pridemandadojn, kie malgraŭ lia pacienca fiŝado, tamen nenio valora
kaptiĝas. ”Bone. Ĉu konis vi la mortinton?” La knabo hezitas momenton, poste
demandas: ”La pastron de Vickleby? Ne. Kial mi konu
lin?” ”Mi ne scias. Najbaro, preskaŭ. Kolego
de via patrino.” ”Li estis tia, kiu malamas virinajn
pastrojn.” ”Jes. Ĉu havis li samideanojn en la
regiono, laŭ vi?” ”Kredeble kelkajn, sed mi ne konas ilin.
Kial do?” ”Aŭ kontraŭulojn?” Li denove pensas dum momento. ”Tio estus mia patrino, ekzemple. Fakte,
la plej multaj homoj kredeble ne konsentus kun li.” ”Sed ĉu vi povas pensi pri iu
speciala malamiko de Erland Bexelius?” ”Ne. Mi dubas, ĉu troviĝas. Li
estis sendanĝera maljunulo, laŭ mi. Sed mi ne konas tiujn pastrajn
aferojn.” ”Ĉu iam aŭdis vi pri anonimaj
leteroj?” Martin Fagerström ĵetas surprizan
rigardon al Tom Jankéus. ”Ne. Ne laŭ mia memoro.” ”Ĉu vi ion kaptis?” La mieno de
Jankéus ne rivelas, ĉu li ŝercas aŭ seriozas. ”Kaptis?” ”Sabate. Fiŝante. Ĉu vi havis
bonŝancon?” ”Aha. Ne tre. Fakte, mi ricevis nenion,
kion indis konservi.” La buŝo de Jankéus formas ironian
rideton apenaŭ videblan. ”Do, same kiel mi”, li duonvoĉe murmuras. * La malalte staranta suno preskaŭ
blindigas ilin dum la reveturado trans la markolon. Sub la longa ponto inter
Oelando kaj ”Magra posttagmezo”, komentas Jankéus,
kiam ili revenas urben. En la policejo ĉe la strateto
Malmbrogatan tamen atendas ilin pli riĉa vespera rikolto. Dum Svedberg
profundiĝas en kelkaj teknikaj raportoj, kiuj alvenis dum ilia foresto,
Jankéus malaperas al sia komputilo. Post kelkaj minutoj li tamen staras en la
pordo de Svedberg kun sia plej petola mieno: ”Venu rigardi kion malviŝis mi!” Kelkjara sperto diras al Svedberg, ke ne
indas peti klarigon. La plej efika konduto estas bonvole akompani la kolegon al
lia komputila ekrano, sur kiu vidiĝas per grandaj nigraj majuskloj la
facile rekonebla teksto de la anonima letero trovita en la poŝo de la
murdito. Jankéus alklakas ie per la muso, kaj jen aperas alia majuskla teksto: MI SCIAS, KIE VI LOĜAS: ”Ĉu tio estas la komputilaĵo de
la pastro?” demandas Svedberg kun preskaŭ admira tono. ”Jes. Jen lia komputila sekreto de la 26a
de septembro. Sed nun atentu! Jen novaĵo!” gajas Jankéus kaj denove
alklakas. VI SERVAS AL MAMONO ”Jen de la 10a de oktobro. Samtage kiel
la enpoŝa letero kaj la murdo. Tion ne montris al ni la bestodoktoro!” Svedberg pensas dum momento, kaj poste
diras: ”Bone, ni kontrolos morgaŭ, ĉu ĝi
estis liverita al sinjoro Fagerström. Povus esti ankaŭ al iu alia,
kompreneble. Ĉu estas ankoraŭ pliaj?” ”Ne, sed sufiĉas tiuj tri, ĉu
ne? Krome, laŭ mia diletanta okulo, la printaĵo kiun mi faris en lia
laborĉambro ne diferencas de la letero en lia poŝo.” Roger Svedberg reiras al siaj teknikaj
raportoj. La murdito, kiel oni jam supozis, mortis de kuglo, kredeble pafita je
distanco de kvin ĝis dek metroj tra la dekstra parto de la kapo. La
mortotempo kongruas kun la informoj donitaj de Torkel Wibe, tio estas, ke la
morto povis okazi ĉirkaŭ la dudek-unua horo sabate. La kuglo trovita
de Jankéus estis pafita per la trovita revolvero. Sur la revolvera kolbo ne
estas fingrospuroj, sed sur ĝia tubo troviĝas spuroj de nekonata
persono. La letero trovita en la poŝo de la murdito tute malhavas
fingrospurojn. Surtere inter la loko, kie la kadavro kuŝis, kaj la loko,
kie la kuglo estis trovita, troviĝis sango de du personoj. Unu el ili
sangogrupe kongruas kun la mortinto, dum la alia ne kongruas. DNA-testo estos
farita por kontrolo. Sango de la dua speco troviĝis plej grandkvante sur
la grundo sub la kadavro, dum la sango de la mortinto plej amasiĝis en
loko sur la malnova tervojeto, proksime al la trovita kuglo. Tiu raporto estas la lasta, kion Roger
Svedberg tralegas, antaŭ ol hejmeniri tiuvespere, kaj tiuj informoj pri la
sango de du homoj akompanas lin hejmen kaj en la dormon. 6. Vojo de sekureco Svedberg
verkas raporton pri la murdenketo. Li tajpas per komputila klavaro, sed la
teksto rapidege kaj nelegeble preterruliĝas surekrane. Ĝenas la
tajpadon, ke liaj manplatoj plenas je sango. Li singarde manipulas por ne
makuli la klavojn, kaj krome li devas zorgi ne miksi la sangon de unu mano kun
tiu de la alia. Eĉ vekiĝante li tenas ambaŭ
manojn rigide antaŭ si, kaj li devas lumigi kaj rigardi la polmojn por
certiĝi, ke la gluiĝema sango estis pura sonĝaĵo. Li
trinkas glason da akvo kaj reendormiĝas. Matene la malagrabla inkuba sento estas
for. Li matenmanĝas, babilante kun sia edzino pri ĉiutagaĵoj, aĉetindaj
aferoj por la hejmo kaj planoj por Kristnasko. Poste li en bona humuro aŭtas
al la policejo. La mateno estas tipa oktobra mateno ĉe la marbordo:
ventpelataj nubaj ĉifonoj ĉasas unu la alian, kaj pluvgutoj aspergas
la frontglacon de lia aŭto. Laboreje li konstatas, ke la lokaj ĵurnaloj
daŭrigas ĉiu sian kampanjon, sed manke de substancaj novaĵoj ili
remaĉas la jam konatajn faktojn kaj fantaziojn. La malgranda ĵurnalo
postulas demision de la hospitala direktoro Thunell, dum la pli granda prezentas
intervjuon kun pastro Sunnanbris, laŭ kiu la pastrinoj iel prezentas
minacon al la sekureco de veraj pastroj – do, de viraj pastroj. * Kiel kutime dum la lastaj semajnoj, Leena
Fagerström matenmanĝas en sia preĝejo kun la rifuĝantoj. En la
sakristio du virinoj preparis teon kaj marmeladon el pomoj kaj sorpoj, dum la
pastrino alportas panon kaj jogurton. Ŝi tre ĝuas tiujn komunajn manĝojn
en tute ne praktika manĝejo, kaj ofte partoprenas ankaŭ vespermanĝon
kun Ekster la preĝejo de Resmo du viroj
staras fumante cigaredojn. De temp’ al tempo ekbriletas inter flugantaj nuboj
la pala suno de Sveda oktobra mateno, sed tiu malmulte varmigas, des malpli ĉar
de la sama direkto venas obstina vento el trans la senarba ebeno. Vento el
sudoriento, el trans la maro, de kie ili venis por komenci novan vivon. Per
mallongaj, duonaj frazoj ili remaĉas memorojn de la longaj monatoj en
diversaj provizorejoj, kie ili atendadis sian pluan sorton. Tendaro en
Turkmenio, ĉe ”Ĉu vi pensas, ke li fakte pafis
tiun pastron?” mallaŭte demandas unu. Lia nomo estas Masoud Ĥosravi,
kaj lia profesio, kiun li jam de pluraj jaroj ne plenumas, estas instruisto pri
historio kaj filozofio. La alia viro elblovas fumringon kaj
respondas: ”Mi timas, ke jes, kvankam mi ne
komprenas kial. Sed mi esperas, ke li tamen sukcesos veni al Stokholmo. Tie li
devas havi pliajn ŝancojn.” Tiu dua fumanto estas Mohammad Mirzadeh,
doktoro pri aerodinamiko kaj aŭtoro de maldika poemaro, kiu bedaŭrinde
ne estis eldonebla en lia hejmlando. Ŝajnas dube, ĉu li havos pli
grandan literaturan sukceson en sia nuna restadlando. * En la policejo de Kalmar Svedberg spertas
iom da malfacilo resumante la ĝisnunan enketon al la policestro. Dume
Jankéus telefone interparolas kun Lennart Fagerström. ”Tre utilis via helpo pri la anonimaj
leteroj al via edzino. Sed vi ne menciis tiun leteron, kiun ricevis vi mem
sabate.” La linio dum kelkaj sekundoj ŝajnas
morta. Poste sinjoro Fagerström diras: ”Kiu letero?” ”La anonima letero, kiun ricevis vi
lastan sabaton.” ”Ĉu vi ŝercas? Aŭskultu,
mi estas sufiĉe okupita...” ”Ankaŭ mi. Ĉu vi havas
faksilon?” ”Jes. Sama numero.” ”Do, interrompu ni provizore, kaj mi
faksos al vi paĝon. Ĉu en ordo?” ”Se plaĉas al vi.” Jankéus faksas la leteron de la 10a de
oktobro, kiu supozeble celis la edzon de la pastrino, kaj poste retelefonas. La
veterinaro nun iomete pli elokventas: ”Aŭskultu. Mi ĵuras, ke mi
neniam antaŭe vidis tiun stultaĵon. La stilo ja similas la leterojn
al Leena, sed mi ricevis neniun. Ĉu vi komprenas?” ”Jes ja. Ĉu vi povas imagi, al kiu
alia persono estis sendita tiu ĉi letero?” ”Ne. Ŝajnas celi min. Sed mi neniam
antaŭe vidis ĝin.” * Svedberg cerbumas pri la fingrospuro sur
la revolvera tubo, kaj pri la sango de dua persono. Ambaŭ estas bonegaj
indikoj, sed mankas evidenta suspektito, de kiu eblus postuli sangoteston kaj
fingropremaĵon. Li iras al la ĉambro de Tom Jankéus: ”Jankéus! Tiuj Iranaj rifuĝantoj – ĉu
vi pensas ke ”Demandos mi.” Post dek minutoj li raportas, ke bedaŭrinde
ne. Normale oni prenus tiajn, por kontroli, ĉu iu jam rifuzita persono
revenas sub alia nomo. Sed en ĉi tiu kazo, dank’ al la pastroj de Stenåsa
kaj Resmo, ”Aĉe! Sed eble tiu servema pastrino
povus refoje iel helpi nin”, murmuras Svedberg. ”Sufiĉus se ŝi
liverus ion, kion palpis tiu Ahmed Kamelo aŭ kiel-li-nomiĝas. Cetere,
kial mi mem ne aranĝis tion? Nu, ne estas tro malfrue.” Dirite-farite. Post duonhoro la aŭto
de Svedberg haltas antaŭ la pastrejo de Resmo. Neniu malfermas, kiam li
frapetas. Do li pluiras al la preĝejo. Pastrino Fagerström ne ĉeestas,
kaj li sentas bezonon de ŝia helpo, por ne fuŝi la aferon. Unu el ”Mi forgesis demandi ion hieraŭ. Ĉu
vi bonvolus konvinki sinjoron...” – li konsultas sian slipon – ”sinjoron
Ghamari, ke mi bezonas ankoraŭ mallongan interparolon kun li?” Leena Fagerström konsentas, kaj post
duonhoro li trovas sin denove en la sakristio kun la moroza Iranano. Svedberg
transdonas al li fotojn de tri pli-malpli hazarde elektitaj krimuloj,
demandante angle, ĉu Ghamari rekonas tiujn personojn. ”Ne. Neniam vidis.” Mehdi Ghamari redonas
la fotojn, singarde tenante ilin ĉe la randoj. Tie certe neniu tuta
fingrospuro restos. Svedberg pentas, ke li agis tiel spontane. Necesas
improvizi. Li elpoŝigas notlibron kaj globkrajonon, alturnas blankan paĝon,
kaj transdonas ambaŭ al ”Bonvolu skribi vian nomon.” ”Kial?” la viro hezite demandas, palpante
la notlibron kaj skribilon. ”Nura formalaĵo. Mi forgesis noti
vian nomon. Por mia raporto.” Svedberg levas la ŝultrojn kaj ridetas,
kvazaŭ li senkulpigus sin pro erareto. ‘Kiom da klopodo pro tia bagatelo.
Kompreneble li ne murdis la pastron. Kia ideo! Kial li murdus lin? Tamen estos
bone ekskludi lin’, Svedberg pensas aŭtante norden. ‘Tiu stultulo Jankéus
jam telefonis al la veterinaro. Alie mi povus fari la samon ĉe li. Nu, mi
elpensos ion.’ Revenante en la policejon li liveras sian
globkrajonon kaj notlibreton al la teknika sekcio. Poste li kaptas alian ideon.
Denove li serĉas sian kolegon por diskuti. ”Jankéus! Ĉu vi havas tempon?” ”Ĉiam, ĉefo!” Tio sendube estas ironiaĵo. Normale
li respondus ‘Manko de tempo ne mankas’ aŭ ion similan. Svedberg tamen
elektas kompreni lin laŭlitere. ”La edzino, la pastra vidvino, ŝajne
sciis aŭ divenis ion pri la anonimaj leteroj. Eble ankaŭ aliaj scias
aŭ divenis. Eble aliaj ricevis leterojn. Kiu povus orienti nin inter la
diversaj koterioj de la eklezio?” ”Hmm. Povus ni komenci per liaj
samideanoj. Tiu alteklezia aktivulo ĉi tie en Kalmar, ekzemple.” ”Sunnanbris? Bone, kial ne?” * Pastro Lars Gustav Sunnanbris akceptas
ilin en malgranda sed solena oficeja ĉambro en bela domo el la deksepa
jarcento ĉe ”Pastro Bexelius ja estis via kolego”,
komencas Svedberg. Sunnanbris kapjesas digne kaj senvorte,
dum la policisto daŭrigas: ”Ni klopodas kolekti pecojn por formi
bildon pri liaj amikoj kaj malamikoj, por pli bone kompreni kien direkti nian
enketon.” La pastro prenas krajonon kaj rotaciigas ĝin
inter la fingroj dum li ekparolas: ”Mi konas nur liajn ekleziajn
samkredanojn – kaj malsamkredanojn. Ŝajnas tre malprobable, ke ili rilatas
al lia morto. Ĉu ne temas pri iu hazarda ago de perfortulo?” ”Nature ni esploras ankaŭ tiun
eblon”, pli-malpli mensogas Svedberg. ”Sed la polico ne povas limigi sin al unu
hipotezo.” Tiu frazo sonas preskaŭ komike oficialeska; eble la etoso de ĉi
tiu ĉambro iel influas ankaŭ la vizitantojn. ”Mi komprenas”, mielas pastro Sunnanbris.
”Nu, vi sendube scias, ke Erland Bexelius apartenis al la altekleziaj rondoj,
same kiel mi. Kaj en la apuda paroĥo ja troviĝas unu el la plej
konataj tiel nomataj virinaj pastroj de nia diocezo, sinjorino Fagerström. Ŝia
maniero utiligi la sanktan preĝejon por diversaj spektakloj sendube
provokis multajn kristanojn, kaj tiuj ondoj eble plaŭdis ankaŭ ĝis
la najbara preĝejo de Vickleby.” ”Ĉu Bexelius iel agis kontraŭ
Leena Fagerström?” ”Jes, fervore. Li avizis al la dioceza
kapitulo pri certaj misaĵoj en la paroĥo de Resmo. Senrezulte, bedaŭrinde.” ”Pri kiuj misaĵoj temis? La rifuĝantoj?”
demandas Jankéus. ”Ne, tio estas tro ĵusa afero. Temis
pri uzo de la preĝejo por profana aŭ eĉ superstiĉa aktivado
de personoj tre malproksimaj de nia konfesio.” ”Sorĉistino, eble?” ”Jes, interalie aperis tie iu Islanda
blagistino, aŭ tiel nomata sorĉistino. Sed vi pravas, ke ankaŭ
la afero pri rifuĝantoj zorgigis lin. Persone mi trovas la agadon de
sinjorino Fagerström por helpi al rifuĝantoj tre laŭdinda. Ni
ekleziuloj devas multe pli aŭdace kaj sendepende batali kontraŭ la ŝtato
kaj ĝiaj leĝoj. Sed ŝi devus trovi alian ejon por tiuj homoj ol
kristanan preĝejon!” ”Do, Bexelius aktivis por sia opinio. Ĉu
tio havigis al li malamikojn?” demandas Svedberg. ”En la eklezia debato jes. Sed tia
malamiko, kiu murdus – tio ŝajnas inkuba fantazio! Kaj tamen tiu maljuna
sincerulo mortis.” La voĉo de Sunnanbris tremas ĉe la vortoj ‘maljuna
sincerulo’, kaj fadas ĉe ‘mortis’. ”Kaj ekster la eklezio?” ”Erland Bexelius preskaŭ ne vivis
ekster la eklezio. Mi ne povas imagi, kio havigus al li malamikon. Mi ankoraŭ
preferas kredi pli multe je la hazarda perfortulo.” ”Ĉu vi scias, ke anonimaj leteroj
estis sendataj en tiuj Oelandaj paroĥoj?” Pastro Sunnanbris rigardas komisaron
Svedberg kun malaproba mieno, kvazaŭ post blasfemo: ”Ĉu vere? Nu, kredeble tiaj aferoj
povas okazi ĉie. Oelando ne estas Edeno, kvankam fojfoje oni pensas tiel.” ”Sed ĉu vi jam aŭdis pri tio?” ”Ne. Neniam.” Jankéus montras la leteron de la 26a de
septembro. La pastro rigardas ĝin kaj ridas: ”Jen! ‘Vi adultas kun Mahometo.’ Tio
estas bona! Trafaj esprimoj, ĉu ne? ‘Trono de Satano’. El Apokalipso, ŝajne.” ”Ĉu vi imagas, al kiu oni sendis
tiun?” demandas Svedberg. ”Se mi rajtas diveni – al sinjorino
Fagerström. Ĉu mi pravas?” ”Kaj kiu sendis ĝin?” ”Nu, mi mem ne povas fieri pri tio.” ”Sed eble pastro Bexelius?” ”Tion mi definitive ne kredus. Li estis
multe tro tradicia, malnovstila Sveda paroĥestro. Pli kredeble iu juna
entuziasmulo respondecas.” Svedberg pripensas, ĉu malkaŝi
la veron al la amuzita pastro, sed trovas tion sensenca. Anstataŭe li
demandas: ”Sabate, en la tago kiam pastro Bexelius
mortis, ĉu vi kontaktis lin?” Sunnanbris sulkigas la frunton, sed ĝi
baldaŭ reglatiĝas: ”Jes, prave. Mi telefonis al li por
diskuti la dimanĉajn predikojn. Ni ofte faras tiel. En milito necesas
kunordigi la fortojn. Kiel policisto, vi eble konsentas?” ”Kion li intencis pritrakti en sia
planita prediko?” ”Nu, la dimanĉo estis Svedberg dankas pro la informoj kaj
forlasas la ĉambron rezistante ian tenton riverenci. ”Tamen tiuvoje, kie biciklis Bexelius
sabate, ne iris li en sekureco”, komentas Jankéus paŝante tra la malebena bulŝtone
pavimita Malgranda Placo. 7. Kazo solvita? Tuj postlunĉe inspektoro en la
teknika sekcio de la policejo telefonas al Svedberg: ”Vi pravas. Estas la sama ulo.” ”Kio?” ”La fingrospuroj de la revolvera tubo
identas kun tiu de via notlibro. Vi trovis la ĝustan ulon.” Svedberg miras. Lia intuo trompis lin.
Do, ĉu la kazo jam estas solvita? Li rezervas tempon kun la prokuroro,
resumas la kazon, kaj ricevas permeson aresti la kontraŭleĝan rifuĝanton
Mehdi Ghamari pro suspektita murdo sen antaŭmedito. La aresto fariĝas tumulta. Svedberg,
Jankéus kaj du pliaj kolegoj eniras la preĝejon de Resmo, ankoraŭ du
kolegoj atendas ekster la pordo. Svedberg prezentas la dokumenton pri aresto
kaj klarigas mallonge angle, kion ĝi signifas. Ghamari rifuzas kuniri,
kvar ĝis kvin aliaj personoj klopodas bari la vojon, kiam la policistoj
perforte kuntrenas lin. La du eksteraj policistoj devas enveni por forigi
virojn kaj virinojn, kaj fine la ses policistoj kunlabore sukcesas enpuŝi
Ghamari’n en la polican buseton kaj forveturi. En la policejo Svedberg prokrastas al
morgaŭ la demandadon de Ghamari. Oni faras sangoteston kaj sendas lin en
la arestejon. ”Unu afero iomete defias mian komprenon”,
diras Svedberg antaŭ ol hejmeniri vespere. ”Se li perdis tiom da sango,
tio signifas, ke li vundiĝis, sed ŝajne li neniam montris sin
vundita.” ”Eble trafis lin atako de naza sangado,
kiam trenis li la pastron”, respondas Jankéus. ”Kio provokas min, tio estas: kiel li sukcesis elverŝi
sian sangon sub la kadavron de la
pastro?” * Vespere deĵoranta policisto en
Kalmar ricevas anoniman telefonvokon. Estas nur kelkaj mallongaj frazoj, el
kiuj duonon oni sukcesas surbendigi. Obtuza voĉo parolas rapide kaj
dishakite: ”Temas pri la murdo… de pastro Bexelius… Vi devus demandi pastron Ekström en
Stenåsa… kion li faris sabate
vespere… inter la oka kaj deka… Demandu lin!” Post kiam la voĉo malaperis, kaj la
linio estas rompita per subita klako, la deĵoranto skuas la kapon. Al ĉiu
murdenketo apartenas ankaŭ kelkaj frenezuloj, kiuj suspektas siajn
najbarojn. ”Nu, prefere tiajn, ol tiujn kiuj denuncas sin mem”, li pensas
verkante mallongan noton por matene sendi al la enketanta komisaro. * Estas frua mateno, ĵaŭde la
15an de oktobro. La pensiita fiŝisto Nils Sjögren traserĉas siajn
fiksajn retojn por angilkaptado ĉe la marbordo sude de Kalmar. Estas
sunleviĝo kaj tri-kvar gradoj super nulo. La vento blovas modere de
sudoriente. Unu el la retoj estas disŝirita kaj ŝarĝita
per iu granda kaptaĵo. Sjögren malbone vidas, kaj en la matena duonlumo la
akvo plumbe grizas. Li levas ion super la akvon. Ĝi estas homa piedo kaj
kruro kun verdstria ŝtrumpo kaj griza pantalono. Nils Sjögren lasas la piedon regliti
akven, startigas la eksterpoban motoron de sia boato kaj veturas hejmen por
alvoki la fajrobrigadon. La fajrobrigadistoj estas tiuj, kiuj ne nur estingas
incendiojn kaj savas katidojn el tro altaj arboj, sed krome savas dronantojn
kaj elakvigas dronintojn. Post iom da laboro ĉe la angilretoj
oni elakvigas la korpon de viro, nigraharulo kun lipharoj, vestita per griza
kompleto. Sed la fajrobrigadistoj baldaŭ vidas, ke ĉi tiu mortinto ne
dronis. Li havas disŝiritan ĉemizon kaj malbelan pikvundon en la
brusto. * Posttagmeze Svedberg interkonsiliĝas
kun Jankéus en sia laborĉambro. Li resumas: ”La fingrospuro de la pafilo jes estas
tiu de Ghamari, sed la sango ne. Male, la sangogrupo de la mara kadavro
kongruas kun la sangomakuloj. DNA-analizon ni ricevos, kiam tio plaĉos al
la pigruloj en Linköping. Antaŭ ol konfronti nian arestiton kun la nova
mortinto, mi ŝatus provi ekscii pli multe pri li. Laŭ sia aspekto la
viro ŝajnas evidenta sudlandano, kaj li kredeble kuŝis en akvo de
kelkaj tagoj. Ĉu ne nia pastrino iam parolis pri unu rifuĝanto, kiu
forlasis la grupon? ”Jes, vi pravas. Sed kiam tiu malaperis,
laŭ ŝi? Mi ne memoras.” ”Sendube ni ne demandis pri tio. Do, ek
al Resmo denove!” * Ĉi-foje oni ne invitas komisaron
Svedberg eniri, nek en la preĝejon, nek en la pastrejon. La aresto de
Ghamari frostigis la jam malvarmetan atmosferon en Resmo. Sur la preĝeja ŝtuparo
li montras la foton de la viro trovita en angilreto. ”Jes, tio estas nia homo. Reza... mi forgesis la familian nomon. Ĉu
droninta? Terure!” Leena Fagerström aperas ŝokita. ”Ĉu vi memoras, kiam li forlasis la
grupon?” ”Nuu...
ne estas tute facile diri. Li estis pli aktiva ol la aliaj kaj kelkfoje
foriris de la preĝejo dumtage, sed revenis vespere. Mi ne scias, kien li
kutimis iri, sed mi memoras, ke li iufoje havis problemon kun la busŝoforo.
Sed post sabate mi tute certe ne plu vidis lin. Do, kredeble li malaperis
sabate... Jes, vendrede vespere mi
memoras, ke li revenis al la preĝejo de iu ekskurso.” ”Bone. Sabate, do. Kaj ĉu vi aŭdis
lin diri ion, kio povus indiki, kial li ‘ekskursis’ tiel?” ”Ne, mi nenion tian memoras.” ”Kian problemon li havis kun ŝoforo?” ”Nu, mi iom hontas pro tio, ĉar
fakte li unue demandis min, ĉu li povus senriske iri per la aŭtobuso
al Kalmar. Li timis polickontrolon kaj similajn aferojn. Mi diris, ke certe ne
okazas tiaj en la buso, kaj li ekiris. Sed li havis malbonŝancon trafi
nian blu-flavan ŝoforon, kaj la rezulto estis kverelo aŭ miskompreno
aŭ mi-ne-scias-kio, kaj li baldaŭ revenis.” ”Blu-flavan ŝoforon?” ”Jes, tiun John Blidh, kiu estras
naciisman ”blu-flavan” movadon... Li
estas konatulo en la komunumo de Mörbylånga; li formas unupersonan partion en
la komunuma konsilantaro, kaj krome li estas ano de mia paroĥa estraro –
tial mi konas lin bone, tro bone.” Leena Fagerström kunportas la foton en la
preĝejon, kaj post kelkaj minutoj du viroj kun malamika mieno aperas en la
pordo. Ili lakone atestas, ke la viro de la foto estas Reza Sajadirad, kuzo de
Mehdi Ghamari. ”Kuzo de Ghamari? Kaj kiam li forlasis
vin?” ”Ni ne scias certe.” ”Ĉu lastan sabaton?” ”Eble sabate, eble alian tagon.” ”Kien li iris?” Ŝultrolevoj. * Ĉi-foje Svedberg havas bonŝancon
– kiam li sonorigas ĉe la pordo de John Blidh, apuda fenestreto malfermiĝas,
kaj viro anoncas: ”Minuteton! Mi duŝas min. Atendu
iomete.” Do, Roger Svedberg atendas antaŭ la
domo ĉe la strato Södra Långgatan en Mörbylånga, la komunuma centro de
suda Oelando. La vento susuras en aleaj arboj, ridmevoj kriĉas ĉe la
proksima marbordo. Ambaŭflanke de la pordo troviĝas florpotoj kun aŭtunaj
restaĵoj de tropeoloj, kaj super la pordo flirtas blu-flava Sveda flageto
sur malgranda stango. Klinite kontraŭ barilo staras biciklo. Post kvin minutoj la pordon malfermas
viro ĉirkaŭ kvindek- aŭ kvindek-kvinjara, alta, svelta kaj kun
trankvila mieno. Li portas malhelruĝan trejnkompleton el mola, malstrikta ŝtofo.
La mieno iomete velkas al malpli bonvola nuanco, kiam Svedberg montras sian
polican identigilon, sed la viro petas lin enveni en la kuirejon. ”Pri kio temas?” ”Mi enketas pri la morto de pastro
Bexelius kaj bezonas kontroli kelkajn informojn de atestantoj.” ”Ĉu? Mi pensas ke mi nenion scias
pri tio.” Svedberg elpoŝigas la foton de Reza
Sajadirad. ”Bonvolu rigardi. Ĉu vi rekonas tiun
viron?” ”Ne.” La respondo venas preskaŭ
prompte, post nur momenta observo de la foto. ”Iu alia atestanto tamen asertas, ke vi
iam kverelis kun li.” John Blidh rigardas al Svedberg, poste la
foton, kaj denove la policiston. ”Tion mi ne kredas. Sed li vere aspektas,
kvazaŭ li povus mortigi pastron.” ”Vi estas busŝoforo, ĉu ne?” ”Prave. Mi ĵus venis de mia laboro.
Cetere, ĉu vi permesas, ke mi manĝu kefiron dum la demandado?” ”Kompreneble.” ”Mi krome preparos teon. Ĉu vi
dezirus tason da teo?” ”Dankon, ne.” ”Kafon mi ne trinkas; alie vi eble
preferus tion.” Sinjoro Blidh okupiĝas ĉe
kuireja labortablo kaj forno, kaj baldaŭ residiĝas ĉe la
klaptablo kun suptelero da kefiro kaj muslio. Svedberg daŭrigas laŭ
sia rompita fadeno: ”Kie vi ŝoforas?” ”Diversloke en la kamparaj linioj. Ofte
mi ŝoforas sur Oelando, sed fojfoje oni sendas min al Påryd aŭ iu
alia sovaĝejo.” ”Ĉu vi ofte ŝoforas en tiu
linio, kiu trairas Resmo’n?” ”Resmo? Tio estas ĉe la ĉefa
linio de ĉi tie al Kalmar. Jes, tio ja okazas.” ”Iufoje, eble antaŭ unu-du semajnoj,
la viro de tiu foto suriris vian buson en Resmo por veturi al Kalmar, sed ial
okazis ia malkonsento inter li kaj vi.” Blidh ĵetas ankoraŭ rigardon
unue al Svedberg, poste al la foto, kaj glutas kefiron. ”Ĉu estas tiu ulo? Mi ne rekonas
lin. Ili ĉiuj aspektas same al mi.” ”Kiuj ĉiuj?” ”Ĉiuj azianoj, afrikanoj ktp, kiuj
alvenas kun pakoj da dolaroj pretendante esti rifuĝantoj. Tiuj importitaj
krimuloj ja vivas pli lukse ol ”Pri kio vi kverelis kun li?” ”Ĝuste pri tio, kion mi ĵus
diris. Pri dolaroj!” ”Dolaroj?” La busŝoforo maĉas muslion kun
sama trankvileco kiel antaŭe kaj klarigas: ”Jes, ĝuste pri dolaroj. Li volis
pagi la veturon per dolaroj. Mi klarigis, ke ĉi tio estas Svedio, Eŭropo.
Tiel statis la afero. Mi elpelis lin post kelkaj haltejoj, en Vickleby, se mi ĝuste
memoras.” Svedberg pripensas dum momento kaj poste
demandas: ”Ĉu li havis multe da mono?” ”Kion scias mi? Li montris al mi unu
monbileton, mi eĉ ne scias de kiu valoro, sed ĝi estis verda, dolara
bileto.” ”Ĉu vi vidis lin alifoje?” ”Neniam. Jen mia teo pretas.” Svedberg iom primeditas la informojn de
John Blidh, kaj poste ekiras laŭ nova trako: ”Vi konas la pastrinon de Resmo, Leena
Fagerström, ĉu ne?” ”Jes, mi ne povas nei tion.” ”Kian rilaton vi havas al ŝi.” ”Malbonan. Ŝi estas freneza. Mi
konas ŝin pro mia ofico kiel paroĥa estrarano. Efektive, mi ne estas
religiema persono, tamen ia diabla ordo devus esti eĉ en la preĝejo,
laŭ mi.” ”Ĉu ne estas tia en Resmo?” ”Tute ne. Ŝi estas tia ino, kiu aliĝas
al ĉiuj novaj modoj kaj krome volas trude aligi la paroĥanojn.” ”Kiaj modoj?” ”Mi jam ne scias ĉion, kion ŝi
aranĝis en la preĝejo. Ĵazkoncerton, kompreneble – nu, tio estus
tolerebla. Sed poste transcendan meditadon. Psikodramon. Ŝamanan
tamburseancon. Sorĉistinan voduon. Kaj nun – tiel nomatajn rifuĝantojn,
kiuj sendube preĝas al Alaho antaŭ la altaro. Krome ŝi blovis en
abelujon en la pastra oficejo ĉi tie, en Mörbylånga, per ia amafero kun
alia pastro. Tio ne ĝenas min persone, sed la oficistinoj estas maljunaj
sinjorinoj, kiuj tre ŝokiĝis, kaj kredeble klaĉis al lia
edzino…” Tio memorigas al Svedberg la raporton pri
anonima telefona informo, kaj li elĵetas pli-malpli ŝance: ”Ĉu eble temas pri sinjoro Ekström?” ”Ha, vi jam estas informita! Kredeble ĉiuj
scias pri tio, dum ŝi kredas, ke ĝi estas bone kaŝita sekreto.” Svedberg iom cerbumas, kaj laŭiras
alian pensfadenon: ”Ĉu vi konis la pastron de Vickleby,
Erland Bexelius?” ”Ne, mi ne konis lin. Kompreneble mi
sciis, kiu li estas, sed mi ne renkontis lin. Senofenda maljunulo, laŭ mi.
Mi ne komprenas, ke iu volus murdi tian homon. Sed nuntempe ĉiaspecaj
krimuloj svarmas ĉie, dank’ al la senlima homimportado.” ”Sed ĉu li ne havis malamikojn?” ”Ne laŭ mia scio. Nu... kompreneble pastrino Fagerström estas iaspeca
malamiko, sed mi apenaŭ imagas ŝin kiel murdiston.” ”Kio estas la blu-flava movado?” ”Ĝi estas ĝuste movado el
ordinaraj homoj, kiuj agas por ordinara, malnovstila justeco. Ni ne ŝatas,
ke oni traktas Svedojn malpli bone ol eksterlandanojn. Tiel simple estas.” ”Kiel agas tiu movado?” ”Nur per manifestado de niaj opinioj.
Kompreneble ni estas sub anatemo en la amaskomunikiloj, do ni klopodas
disvastigi nian propran informadon per flugfolioj kaj simile. Pri la veraj
kostoj de la enmigrado, ekzemple.” Svedberg trovas nenion pluan por demandi.
Li forlasas la bluflavulon ĉe lia tetaso kaj reiras al Kalmar planante
demandadon de la arestito, Mehdi Ghamari, kiu, laŭ la vortoj de Blidh, ‘venis
kun pako da dolaroj pretendante esti rifuĝanto’. ‘Domaĝe, ke li ne
uzis tiun pakon vizitante la hospitalon kun sia filino’, pensas Svedberg lace. 8. Makabra ekskurso ”Kiu estas tiu viro?” Svedberg montras la foton de Reza
Sajadirad al lia kuzo Mehdi Ghamari kaj aŭskultas, kiel liaj Svedaj vortoj
transformiĝas al Persaj per la interpretistino Fatemeh Mozaffari. Ghamari rigardas sinsekve la foton, la interpretistinon
kaj Svedberg. Poste li levas la ŝultrojn kaj eldiras ion mallongan. ”Mi ne konas”, tradukas sinjorino
Mozaffari. Svedberg rigardas lin mute. Jankéus
rigardas lin same mute. Ĉiuj silentas. Ghamari prezentas la kutiman
morozan mienon. ‘Li vere havas motivon malgaji’, pensas Svedberg. Poste li
montras alian foton: ”Jen pastro Erland Bexelius. Li estas
mortpafita. Ni havas la revolveron kaj la kuglon. Sur la revolvero troviĝas
viaj fingrospuroj, sinjoro Ghamari. En la sama loko mortis via kuzo, Reza
Sajadirad. Lia murdita korpo nun kuŝas en kadavrejo ĉi tie en Kalmar.
Ĉu vi ŝatus nun rakonti, kio okazis sabate vespere, kiam vi foriris
de la preĝejo?” La mieno de Ghamari vere ŝanĝiĝas,
kiam li aŭdas la informon pri sia kuzo. Ne tiel, ke li ŝajnus timi,
sed li kvazaŭ sinkas eĉ pli profunden ol antaŭe en sian
internon, kaj dum momento li metas manon antaŭ la okulojn. Sed por
respondo li mute skuas la kapon. ”Bone. Ni faru ekskurson”, diras
Svedberg. Dum kelkaj minutoj li organizas necesajn kondiĉojn por
ekspedicio: polican buseton kaj du uniformitajn policistojn. Poste la tuta aro
– arestito, interpretistino kaj kvar policistoj – ekiras al la hospitala
kadavrejo. Kiam la pala, malvarma korpo de
Sajadirad, kun haŭto iom verdmakula kaj dissolvita pro lia restado en la
maro, kuŝas antaŭ la okuloj de la arestito, tiu pli-malpli kolapsas.
Jankéus kaj alia policisto devas teni lin, por ke li ne falu. Neniu vorto estas
prononcita en ĉi makabra ekskursejo, krom de Svedberg, kiu seke diras: ”Ni reiru.” Denove en la policejo, Svedberg montras
la revolveron dirante: ”Jen la pafilo, per kiu Bexelius estis
pafmortigita. Viaj fingrospuroj troviĝas sur ĝi.” Silento. ”Kiom da dolaroj havis via kuzo? Ĉu
vi postulis, ke li donu monon al vi?” Ghamari raŭke elparolas unu vorton.
”Akvon!” sonas la interpreto. Li ricevas glason da akvo kaj trinkas. Poste li
ekparolas, malrapide, neregule: ”Tio estas mia revolvero. Mi kunportis ĝin,
sukcesis kaŝi ĝin sur la ŝipo. La ŝipestro ne trovis ĝin.
Reza petis, ke mi pruntu ĝin al li. Mi pensis, ke ĝi ne plu utilas al
mi. Do, mi donis ĝin al Reza. Li volis kaŝe iri al Stokholmo. Li
trovis iun, kiu veturigos lin tien. Ni havas alian kuzon en Stokholmo, kiu eble
povus helpi lin. Li pensis, ke estus pli facile vivi tie, eble trovi laboron kaj
kaŝiĝi. En granda urbo estas pli facile.” ”Ĉu li diris, kiu veturigos lin al
Stokholmo?” demandas Svedberg, kiam la disa rakonto de Ghamari ĉesas. ”Ne. Li ne diris multe. Iu viro kun aŭto.” ”Ĉu via kuzo havis multe da mono?” ”Mi ne scias. Iom da dolaroj. Ne multe.
La ŝiptransporto el Latvio rabis preskaŭ ĉion de ni ĉiuj.” ”Kiam ekiris li al Stokholmo?” demandas
Jankéus. ”Mi ne scias. Iam sabate. Mi estis
okupita... de mia malsana filino.” ”Ĉu vi petis lin pagi por la flegado
de via filino?” ”Ne, ne. Mi pensas, ke li ne havis tiel
multe.” ”Sed ĉu vi lin demandis?” ”Ne. Antaŭe, mi ne sciis, ke tio
kostos tro multe por ni. Kiam Jasmin pli malsaniĝis sabate, li ne estis en
la preĝejo, li estis for ie.” Svedberg cerbumas. La rakonto de Ghamari ŝajnas
sufiĉe kohera. Sed ĉu iu povus konfirmi ĝin, krom la murdita
kuzo? ”Sinjoro Ghamari, kie vi estis, kiam vi
transdonis la revolveron al via kuzo?” ”Ekster la preĝejo.” ”Ĉu iu alia persono vidis tion?” ”Ne, ne. Neniu.” ”Ĉu vi rakontis al iu pri la
revolvero?” ”Ne. Nur mia edzino scias.” ”Ĉu ŝi scias ankaŭ, ke vi
donis ĝin al via kuzo?” ”Jes.” 9. Atesto de poeto Svedberg silente sidas ĉe sia
skribtablo, meditante pri la ĵus plenumita pridemandado. Lia rigardo
direktiĝas eksteren, trafenestre. Li vidas la flavan konstruaĵon de
la fajrobrigado, trans ponto kaj eta placo, kaj li pensas pri la homa kadavro,
kiun oni malimplikis el angilreto. Fone, maldekstre, li vidas du turetojn de la
katedralo, kaj liaj pensoj ŝvebas pluen, trans la markolon, al Oelanda
paroĥa preĝejo, kaj al arbareto, kie kverelo ŝajne finiĝis
per la morto de unu aŭ du viroj, kaj per aresto de la tria. ”Liaj fingrospuroj tamen restas nia plej
forta indiko. Atesto nur de lia edzino – se ŝi konfirmos lian version –
estos iom malforta.” Svedberg cerbumas laŭte al sia kolego. ”Sed ne sufiĉas la kazo por akuzo
kaj verdikto. Eĉ ne por plilongigo de la arestado”, konstatas Jankéus. ”Vi eble pravas. Tamen, ni devas demandi ŝin.
Krome, eble tiu Rezadir... diable, kiajn
nomojn ili havas... tiu, kiu naĝis
trans maron al morto kun pikvundo en la brusto...” ”Sajadirad. Reza Sajadirad. Trans maro
kaj morto – ĉu tio ne estas ia Bibliaĵo?” ”Al mi ĝi sonas pli kiel Holivudaĵo”,
replikas Svedberg. ”Do, tiu Sajadirad eble havis alian intimulon inter la rifuĝantoj,
aŭ almenaŭ iu el ili scias ion plian. Se ni almenaŭ povus
konvinki ilin, ke li jam estas mortinta, tre mortinta.” ”Eble vi ripetu la ĉarman ekskurson.
Sed mendu pli grandan buson...” ”Jankéus, provu iom kunlabori! Ni supozu,
ke ”Forsorĉis? Ĉu nia sorĉistino?” ”Silentu do! Plue li pafis la pastron,
kaj fine trenis lian korpon sur la lokon, kie Sajadirad ĵus mortis. Sed
kial? Se forigi unu murditon, kial ne la duan?” ”Eble ne mortis la unua surloke. Ankoraŭ
mankas nekropsia raporto. Sajadirad pikvundiĝis, perdis sangon, forkuris ĝis
la maro, poste la murdisto pafis la pastron. Aŭ – pli bone: La pastro
pikis Sajadirad’on, kaj lia kuzo Ghamari lin venĝis pafante la
pastron... Nu, eble devus ni atendi
diversajn raportojn – pri ”Jes, vi pravas”, diras Svedberg. ”Tiuj
diablaj teknikaj esploroj ĉiam limakas...
Bone, ni fosu nian sulkon. Mi faru novan provon en la preĝejo de
Resmo – jam mia dua hejmo. Tiel ofte mi ne vizitis preĝejon de post mia
konfirmacio.” ”Bonege por via animo. Dume kontrolos mi
kelkajn aliajn atestojn vizitante... nu,
ankaŭ Svedaj nomoj povas eskapi...
jen! Patrik Eriksson kaj Viola Fransson. Krome vizitos mi pastron
Ekström en Stenåsa.” * Patrik Eriksson enlasas policinspektoron
Tom Jankéus en sian vestiblon, kaj tie ili restas starante. Ili staras inter
tableto, sur kiu telefonaparato kunpuŝiĝas kun stako da ĵurnaloj
kaj reklamfolioj, kaj vestrako kun kelkaj jakoj kaj palto. Patrik Eriksson
estas junulo maldika, mezalta, kun mallongegaj, cindrokoloraj haroj kaj vizaĝo,
kie ankoraŭ restas spuroj de adoleska aknaro. ”Ŝatus mi scii, kion vi faris lastan
sabaton, vespere.” La junulo kuntiras la brovojn. ”Mi estis hejme. Ĉi tie.” ”Ĉu sola?” ”Ne, kun amiko.” ”Nome?” ”Martin Fagerström.” ”Farante kion?” ”Nenion specialan. Ni rigardis videon, aŭskultis
muzikon.” ”Ĉu iu el vi iam dum la vespero
forlasis la apartamenton?” ”Ne.” Jankéus ĵetas rigardon trans la
junulon, sed vidas nur angulon de ĉambro kun tablo kaj kelkaj seĝoj. ”Je kiu horo Martin venis tien ĉi?” ”Je la oka, proksimume.” ”Kaj kiam li foriris?” ”Nur matene – aŭ eble tagmeze dimanĉe.
Do li tranoktis ĉi tie. Li kelkfoje dormas ĉe mi, ĉar tio estas
pli proksime al la altlernejo.” ”Sed dimanĉe ne vizitas li lernejon,
ĉu?” ”Ne, sed... vespere ni iom bierumis, do li ne povis aŭti.” ”Ĉu vi scias, kion li faris antaŭ
ol aperi ĉe vi?” ”Ne, mi ne scias. Mi supozas, ke li venis
de hejme.” ”Ĉu ĉeestis iu plua tie ĉi
vespere?” ”Ne. Ni estis duope.” * Jankéus haltas antaŭ bruna, ligna
domo en Färjestaden sur Oelando. En subtegmenta aŭtoparkejo apud la domo
staras blanka Saab. La vasta ĝardeno
konsistas ĉefe el maldensa pinaro kaj gazonoj punktitaj de pinaj
strobiloj. La loĝantino de la domo, Viola
Fransson, invitas lin en etan salonon kun helaj, pinlignaj mebloj. Ŝi
estas sufiĉe malalta, bela virino, brunhara, pli ol kvardekjara, kun iom
frapaj okulvitroj el neonverda plasto. ”Kio okazis?” ŝi demandas
maltrankvile. ”Nenio aktuale. Enketas mi pri la morto
de pastro Bexelius en Vickleby. Ĉu vi bonvolus rakonti, kion vi faris
vespere la lastan sabaton?” ”Kion mi
faris? Ĉu tio iel rilatas…? Nu, bone, sed ne estas facile tion
memori... jes tamen, mi scias. Mi
veturigis mian filinon al ŝia teatrogrupo, kaj mi restis tie por spekti la
provludadon. Poste mi revenis, tamen sen Filippa’n, ĉar ŝi volis
tranokti ĉe amikino. Do mi reiris sola, kaj... post duŝo mi veturis al mia kunulo.” ”Bone. Ĉu povus vi ankaŭ
precizigi la horojn? Kiam ekiris vi de hejme unuafoje?” ”Hmm...
mi pensu... Efektive, mi miras –
pro kio vi demandas min pri ĉio ĉi?” ”Verdire ankaŭ mi ne precize scias,
simple kolektas mi diversajn informojn por kunmeti imagon pri la tutaĵo...”
umas Jankéus iom embarase. Viola Fransson alprenas mienon ironian
dirante: ”Tio vere estis tre klariga respondo.
Bone, ni kredeble ekiris je la sesa kaj duono, ĉar la provludado komenciĝis,
aŭ pli ĝuste devus komenciĝi, je la sepa. Fakte ĝi iom
prokrastiĝis, kaj daŭris ĝis... eble la naŭa. Do, mi
revenis hejmen... nu, mi ne memoras, sed kredeble je la naŭa kaj kvarono,
eble duono. Aldonu tempon por duŝi min, do mi eble ekiris je la deka.” ”Kie okazis tiu teatra provludo?” ”En gejunula klubejo, en Kalmar.” ”Kaj via kunulo estas...?” ”Lennart Fagerström en Gårdby.” ”Ĉu jam antaŭe vi
interkonsentis vesperi ĉe li?” ”Ne, tute ne. Mi planis hejman vesperon
kun la filino. Sed ŝi kreskas...
Do, ne estis planite!” ”Ĉu vi iris tien trafe-maltrafe, sen
antaŭa averto?” Ŝi ridas: ”Ne, ne. Mi telefonis antaŭe por
demandi, ĉu plaĉus al li.” ”Je kiu horo vi telefonis?” ”Nu, unue antaŭ la duŝo, sed
tiam li ne respondis. Do mi vokis denove post la duŝo, kaj tiam mi trafis
lin. Je kiu horo? Nu… eble iomete antaŭ
la deka.” ”Kaj kiel longe vi restis ĉe li?” Ŝi duafoje ridas: ”Ĉu vi vere estas policisto? Mi
restis ĝis dimanĉe matene. Tiam mi veturis por hejmenigi mian
filinon. Ĉu vi bezonas ankaŭ tiun horon?” * Survoje orienten Jankéus provas telefoni
de sia aŭto al Lennart Fagerström, sed la linio estas okupita. Alvenante
antaŭ la flava domo en Gårdby, li vidas la veterinaron pli-malpli puŝi
viron proksimume tridekjaran kontraŭ blanka usona aŭtego kaj kvazaŭ
per sia akra rigardo igi lin forveturi. ”Ĉu malkontenta kliento?” Jankéus
scivolas, kapsignante al la ŝoseo, post kelkaj salutvortoj. ”Malkontenta jes, kliento ne.” ”Aha. Supozis mi, ke temas pri malsana
besto.” ”Kiel mi helpu vin?” bruskas sinjoro
Fagerström. Jankéus nebulumas same kiel ĉe Viola
Fransson, sed Fagerström same koncizas kiel lastfoje kaj ne foruzas tempon por
pridubi la motivon de la polica laboro. Li senprokraste atestas pri la kontakto
kun sia amikino sabatvespere. ”Ĉirkaŭ la deka Viola
telefonis.” ”Kion faris vi antaŭ ŝia
alvoko?” ”Hmm…
Mi estis hejme. Ripozis. Ha, jes! Oni vokis min al Sandby. Najbara paroĥo.
Bovino naskonta. Unu horon, eble, tio daŭris. Ĵus revenis, kiam ŝi
vokis.” ”Ĉe kiu troviĝas tiu bovino?” ”Willy Karlsson. En Skarpa Alby. Rande de
la stepo.” Jankéus aŭtas al tiu vilaĝeto
kun du aŭ tri bienetoj, kaj en la unua traktoro vidata, li bonŝance
renkontas la bienulon Karlsson. Tiu plene konfirmas la rakonton de Fagerström.
Je la oka vespere li telefonis al la veterinaro, baldaŭ poste tiu alvenis,
kaj je la naŭa kaj duono li foriris, turninte la naskotan bovidon en ĝia
patrina sino. Mallonge poste, la bovido vere alvenis sana en la mondon. Ĉu
la policisto volas vidi ĝin? Jankéus rezistas la tenton aldoni al la
murdenketo raporton pri inspektado de novnaskita bovido, dankas la bienulon kaj
pluiras suden. * La preĝejo de Stenåsa situas
proksime de la orienta bordo Oelanda. Trans kampoj kaj paŝtejoj oni jen
kaj jen vidas la grizan maron kunfandiĝi kun ĉielo same griza.
Koncentrante la rigardon, Jankéus vidas ŝipon, eble survoje norden kun
nafto, aŭ suden kun papermaso – li ne povas distingi la specon de ŝipo.
‘De tie do alvenis tiu aro, kiu provizore nestas en la preĝejo de Resmo’,
li pensas, forlasante la vidaĵon kaj paŝante al la pastrejo. Rondeta blondulino ĉirkaŭ
kvardekjara akceptas lin kun maltrankvila rigardo, kaj kondukas lin en la laborĉambron
de sia edzo, pastro Jan Ekström. Ankaŭ tiu estas blonda kaj rondeta,
kvankam eble jardekon pli aĝa ol sia edzino. Post sinprezento kaj kelkaj
enkondukaj kliŝoj, Jankéus ekas: ”Kolektas mi diversajn informojn por
kunmeti tutaĵan bildon pri la morto de pastro Bexelius”, li gurdas la jam
eluzitan frazon. La pastro ne kontestas ĝin, do li daŭrigas: ”Kie pasigis vi la lastan sabatvesperon?” La pastro ĵetas timeman rigardon al
la fermita pordo de la ĉambro, kaj respondas ne tro laŭte: ”Hmm. Mi devis viziti paroĥanon dum
kelka tempo… sed cetere mi estis hejme.” ”Kiun vi vizitis?” ”Nu…
fakte, pli precize ne estis paroĥano, sed kolego… sinjorino Fagerström en Resmo… Ŝi vokis min telefone, ĉar ŝi
estis tre maltrankvila pro malsana infano inter la rifuĝantoj. Fakte, antaŭ
ol mi alvenis, la infano jam mortis, kaj ne estis facile konsoli ŝin…” ”Kiam iris vi tien, kaj kiam vi revenis?” ”Mi ekiris eble je la sepa kaj duono
vespere. Kaj mi revenis… nu, mi pensas,
ke iom post la deka.” ”Ĉu via edzino povas konfirmi tiujn
horojn?” La viro montras teruritan mienon. ”La horojn, jes, certe. Sed…” Estiĝas paŭzo. ”Ĉu mi povus
peti vin… Laŭdire mi vizitis
malsanan paroĥanon… Vi komprenu, en
la kamparo la homoj tiel terure klaĉadas…” Jankéus rezignas konfirmigi la horojn,
kiuj ĉiuokaze ne taŭgus kiel alibio por la murdo. Cetere, ne facilas
imagi ĉi tiun timemulon murdi kolegon. * Roger Svedberg kaj Fatemeh Mozaffari aŭtas
al Resmo. Svedberg unue pripensas, kiel ĉi-foje alfronti la rifuĝantojn,
kaj kiujn demandojn fari al ili. Poste li interparolas kun sinjorino Mozaffari. ”Vi sendube delonge vivas en Svedio, ĉu
ne?” ”De dek jaroj. Sed mi sentas, kvazaŭ
estus pli longa tempo. Okazis tiom en tiu tempo, kaj multaj aferoj ŝanĝiĝis.” ”Pri kiuj aferoj vi pensas?” ”Nu, por mi persone estis pliparte
pozitivaj ŝanĝoj. Mi estas filologo, kaj sciencan karieron mi
kredeble ne povos fari en Svedio, sed estas interese ankaŭ labori kiel
interpretisto. Tamen psike povas esti peze, kelkfoje. Mi krome iomete instruas.
Volonte mi havus pli multe da laboro, tamen dank’ al mia edzo mi vivas bone. ”Kion li faras profesie?” ”Li estas inĝeniero en telefonia
kompanio. Sed la ĝeneralaj sociaj ŝanĝoj ne estas tre plaĉaj,
kaj kiam ni venis ĉi tien antaŭ dek jaroj, tia dramo estus
neimagebla, ŝajnas al mi.” ”Dramo? Vi pensas pri...” ”Miaj samlandanoj en la preĝejo. Ĉu
vi komprenas, kiel ili vivadas de pli ol du jaroj? En malliberejoj, praktike,
kun infanoj kaj ĉiuj, en Ruslando, en Latvio – kaj nun en tiu Sveda preĝejo!
Kaj tiu hospitala historio pri la knabineto, kiu mortis! Nun jam la ĵurnaloj
ĉesis skribi pri tio, kaj nenion oni faros, ŝajne.” ”Ĉu ne estis simple malfeliĉa
misjuĝo de iu flegistino?” ”Tion mi ne kredas. Estas unu peco de
puzlo.” Svedberg digestas ŝiajn vortojn.
Poste li demandas: ”Ĉu vi havas ideon, kiel mi povus
veki sufiĉan fidon ĉe ili por respondi miajn demandojn sincere kaj
sentime?” Fatemeh Mozaffari ridetas amare: ”Mi timas, ke tio ne eblas. Kial ili fidu
vin?” Al tio Svedberg ne trovas respondon. * Svedberg dum sia polica kariero
pridemandis centojn, eble milojn da homoj. Li scias, ke la valoro de atesto aŭ
aserto ne ĉiam korespondas kun la okupo, ofico aŭ pozicio de la
pridemandato. Eĉ informo de poeto ŝvebanta en la aero fojfoje povas
posedi tre firman prozan valoron. Ĉi-foje lia preĝeja vizito
tamen komenciĝas malbone. Nasrin Ghamari ne ĉeestas. Ŝi foriris de
la preĝejo sola iam post tagmezo kaj ankoraŭ ne revenis. Li decidas
komenci la demandadon sen ŝi, esperante ke ŝi revenos pli malfrue.
Pensante, ke en ĉi tiu kazo necesas iom malortodoksa metodo, li kolektas ĉiujn
ok plenkreskajn rifuĝantojn en la preĝeja navo. Ankaŭ pastrino
Fagerström ĉeestas. Li klarigas: ”Kiel vi scias, Mehdi Ghamari estas
arestita pro suspekto pri murdo. Persone mi tamen dubas, ĉu li kulpas pri
tio. Vi povas helpi lin, se vi scias ion. Hodiaŭ ni eksciis, ke ne nur La reagoj en ”Antaŭ kelkaj horoj mi vizitis la
kadavrejon kaj vidis la mortan korpon de via samlandano Sajadirad. Ankaŭ
nia interpretisto, sinjorino Mozaffari vidis ĝin.” La interpretistino ĵetas koleran
rigardon al li, sed li kalkulas je tio, ke ŝi ĝuste tradukos. Kaj
vere estiĝas vigla diskuto inter kelkaj rifuĝantoj kaj sinjorino
Mozaffari. Svedberg jam multfoje plenumis
demandadojn helpe de interpretisto. Li sufiĉe bone konas la profesian
etikon de interpretistoj, kaj li scias, ke ili ofte heroe batalas kontraŭ
ambaŭflankaj provoj ”konkeri” ilin por helpi al la demandanto – aŭ al
la demandato. Li komprenas la incitan rigardon de sinjorino Mozaffari, sed li
opinias, ke la aktuala situacio necesigas escepton de la striktaj reguloj. Poste li rekomencas la proceduron
pridemandi unu post la alia en la sakristio. La rikolto longe same malriĉas
kiel marde. Li montras la revolveron; neniu rekonas ĝin. Neniu scias, ĉu
Ghamari aŭ Sajadirad posedis armilon. Neniu aŭdis, kiu helpos al
Sajadirad atingi Stokholmon. Sed la antaŭlasta demandato, la
poeto kaj doktoro pri aerodinamiko Mohammad Mirzadeh, havas surprizan informon. ”Pri la armilo mi nenion scias, sed Reza
estis tia homo, kiu eble bezonis tian. Li paŝis peze sur la tero. Mi multe
diskutis kun li, pri literaturo, politiko, arto. Por li estis malfacile levi
sin.” ”Levi sin?” Svedberg demandas sin, ĉu
la traduko vere trafis la ĝustan nuancon. ”Jes, li gluiĝis al la tero. Li
kvazaŭ sinkis. Tiu stranga busveturo, ekzemple. Se mi spertus tion, mi
verkus poemon. Sed li ne povis tion. Por li tiaj aferoj amasiĝis sur la
dorso kaj premis lin, sufokis lin!” Svedberg sulkigas la frunton. Kial neniam
troviĝas normalaj atestantoj? Kial unu mutas obstine, kaj alia babilas
tiel nebule, ke ĉiuj informoj vaporiĝas en la aeron? Li provas
rekonduki la interparolon sur sian trakon: ”Ĉu vi sciis, ke Reza Sajadirad
volis foriri sola de ĉi tie?” ”Jes, certe. Spirite li jam estis for.
Spirite ni ĉiuj jam estas for de ĉi tie. Li estis en Stokholmo, ĉe
sia parenco.” ”Kio? Ĉu li jam vizitis lin?” ”En la spirita mondo li jam vivadis tie.
Sed lia karno algluiĝis al ĉi tiu stranga ebena tero.” ”Sed ĉu li neniam iel komprenigis,
kiel li veturos al Stokholmo?” ”Jes, li menciis ion. Li diris, ke la
knabo de la pastrino helpos lin.” ”La filo de sinjorino Fagerström?” ”Jes, la filo. Li veturigos Reza’n al
Stokholmo per sia aŭto.” Svedberg finas la demandadojn. Nasrin
Ghamari ankoraŭ ne revenis. Ekster la preĝejo li staras kun Leena
Fagerström kaj Fatemeh Mozaffari. Li pripensas, kiel procedi por ne fuŝi
la aferon. Li turnas sin al la pastrino dirante: ”Ĉu vi bonvolus voki mian poŝtelefonon,
tuj kiam Nasrin Ghamari revenos?” Li transdonas slipon kun la telefonnumero.
Poste li montras al blua Volvo apude: ”Pardonu, ĉu tio estas via aŭto?” ”Jes. Mi venis rekte de Mörbylånga, tial
mi aŭtis.” ”Kaj ĉu ankaŭ via filo havas
propran aŭton?” ”Jes, li havas antikvan Volvo Duett. Li bezonas aŭton por
veturi al la altlernejo.” Svedberg memoras la raporton de Jankéus
pri lia pridemandado de Martin Fagerström. La knabo parolis pri fiŝado,
sed li ne memoras ĉu temis pri fiŝado de la strando aŭ per
boato. Li ŝance demandas: ”Ĉu mi ĝuste komprenis, ke vi
havas ankaŭ boaton?” ”Ho, nur etan boaton... tute malgrandan.
Mi mem neniam uzas ĝin, sed Martin iam iras per ĝi.” ”Kie ĝi kuŝas?” ”En Lilla Frö, ĉe malgranda varfo.” * Denove en la aŭto, Svedberg demandas
sinjorinon Mozaffari: ”Ĉu ĝenus vin, se ni irus pli
longan vojon?” ”Ne, tio ne gravas.” De la aŭto Svedberg telefonas al la
aŭtoregistro petante, ke oni serĉu je la nomo Martin Fagerström.
Neniu trafo rezultas, sed je la patro, Lennart Fagerström, troviĝas tri
trafoj – unu blua Honda Civic, unu Toyota kamioneto, kaj unu vinruĝa Volvo Duett el 1967. Tiu marko, Duett, estas malnovstila pluruza aŭto
de pli-malpli liveraŭta tipo. Svedberg stiras laŭ pli kaj pli
malgrandaj vojoj. Baldaŭ la vojeto finiĝas sakstrate ĉe la maro.
Malalta, gruza bordo kun herboj, ŝtonoj kaj fukoj transiĝas en
malprofundan maron. Transe vidiĝas la same malalta Smolanda bordo, karbe
nigra kontraŭ roza vespera ĉielo. Ĉe fragila ligna varfo kuŝas
kelkaj boatoj. Li turnas la aŭton kaj reveturas.
Tricent metrojn de la bordo situas deko da simplaj, lignaj somerdomoj. Nenie
vidiĝas homo aŭ lumigita fenestro. * Leena Fagerström mikroonde varmigas
malnovan picon en sia kuirejo. La rubujo odoraĉas, kaj ŝi elportas ĝin.
Pasis horo, de kiam foriris unu policisto, kaj jen aperas la dua. Vidante, ke ĉi-foje
temas pri inspektoro Jankéus, ŝi funkciigas la kafaparaton. Poste,
senapetite maĉante la tro malmolan panplaton kun velkintaj ĉampinjonoj
kaj tenaca fromaĝo, ŝi lace aŭskultas la demandojn de preskaŭ
same laca policinspektoro: ”Kial nenion diris vi antaŭe pri via
sabatvespera gasto?” Ŝi levas la brovojn, pensas iom, kaj
rezigne eldiras kun sia Finnlande melankolia intonacio: ”Pro lia edzino. Laŭdire ŝi
estas malsanece ĵaluza.” ”Ĉu senbaze?” ”Ĉu gravas por vi?” ”Eble gravas por la murdenketo.” La vortĵonglado povus esti akra, sed
ambaŭflanke la laca tono senarmigas la replikojn. Ŝajnas al Jankéus,
ke ili sonas kvazaŭ maljuna geedza paro, kiu jam de tridek jaroj ripetadas
la saman kverelon, sen memori la originan kialon. ”Kiam venis li, kaj kiam li foriris?” ”Eble iom antaŭ la oka. Mi estis en
la preĝejo, sed kiam mi iris ĉi tien, li jam alvenis. Poste mi kuris
tien-reen inter la pastrejo kaj la preĝejo. Sed kiam mi devis akompani
Torkel Wibe al la loko, kie li trovis pastron Bexelius, Jan reveturis hejmen.
Mi ne scias, kiuhore. Kredeble iom antaŭ la deka. ”Ĉu Jan Ekström dum la tuta tempo
restis en via domo?” ”Jes, certe.” ”Sed vi mem ne estis tie senĉese?” ”Ne, sed mi sufiĉe certas, ke li ne
iris aliloken. Kien li iru?” 10. Problemo kun la polico Vendrede matene la oficeja telefono de
Roger Svedberg ne multe ripozas. Unue vokas lin Leena Fagerström por sciigi, ke
Nasrin Ghamari ankoraŭ ne revenis, kaj nun kelkaj paroĥanoj organizas
serĉadon en la ĉirkaŭaĵo de Resmo. Due la prokuroro telefonas por ekscii, ĉu
aperis pliaj pruvoj aŭ indicoj kontraŭ Mehdi Ghamari. La rezulto de
tiu interparolo estas, ke la aresto de Ghamari estas nuligita. Ĉar li
estas kontraŭleĝa rifuĝanto, oni tamen ne liberigos lin, sed je
konvena okazo transdonos lin al Trie vokas la studento Patrik Eriksson: ”Ĉu vi estas tiu policisto, kiu
pridemandis min hieraŭ?” ”Ne, tion faris mia kolego, Tom Jankéus.” ”Aha... ĉu li troviĝas tie?” ”Momente ne. Sed mi estras la enketon,
do...” ”Nu, mi legis la ĵurnalon hodiaŭ... pri tiuj murdoj. Tiu nova, la
eksterlandano... kaj la antaŭa, tiu
pastro... Ĉu ambaŭ okazis
lastan sabaton?” ”Ŝajnas tiel.” ”Estas io grava, sed... ĉu mi povas veni al la policejo?” ”Ni povas sendi aŭton por venigi
vin.” ”Policaŭton? Ne, mi mem iros. Ĉu
mi povas veni nun?” ”Jes, bonvolu!” Atendante la misteran vizitonton Svedberg
komencas tralegi raportojn pri la ĝisnunaj demandadoj, sed interrompas lin
ankoraŭ unu telefonvoko – ĉi-foje de la policestro. Tiu ordonas, ke
Svedberg partoprenu en gazetara konferenco je la naŭa kaj duono por ”ĵeti
ion al la vulturoj”, kiel li esprimas la celon. ”Sed povas esti decida fazo. Ĉu ne
eblas prokrasti?” provas Svedberg. Li tamen sentas, ke li eble jam tro ofte
ripetis tiun pretekston. ”Male, ni bezonus fari tion jam hieraŭ,
sed tiam vi estis nekaptebla. Do, je la naŭa tridek!” * Je la oka kvardek Jankéus aperas en la
policejo, kaj Svedberg ricevas buŝan resumon pri la vico da intervjuoj en
lia hieraŭa Oelanda odiseado. Svedberg reciproke ekrakontas pri siaj
atingoj, precipe tio, ke Martin Fagerström eble estis la veturigonto de
Sajadirad. ”Ĉu vere eblas, ke tiu bubo...?”
komentas Jankéus. Tiam aperas Patrik Eriksson, kaj la du
kolegoj akceptas lin avide. ”Temas pri tiu sabatvespero...” ”Bonvolu!” ĥoras Svedberg kaj
Jankéus. ”Ĉu vere temas pri tiuj murdoj?” ”Ŝajnas, ke jes”, diras Svedberg. ”Estas tro diable por kredi... Al mi li diris, ke li interbatalis kun iu
eksterlandano. Tial mi devis diri, ke li venis al mi je la oka... Sed murdo...! Mi ne volas esti enmiksita en
tia merdo!” ”Do, je kiu horo venis al vi Martin
Fagerström lastsabate?” demandas Jankéus. ”Malfrue. Iom post la dek-unua, mi
pensas.” ”Ĉu li venis per sia Volvo Duett?” demandas Svedberg. ”Jes, kompreneble.” ”Ĉu tiam li petis vin mensogi pri la
horo?” ”Jes. Li diris tion pri interbatalo, kaj
ke li riskis problemon kun la polico.” ”Kiel li impresis al vi? Ĉu li
kondutis kiel kutime?” ”Nu...
eble li estis pli silentema. Li ne volis rakonti iujn detalojn pri tiu
batalo.” Je tiu momento Svedberg devas hasti al
sia gazetara konferenco. Survoje li pensas: ‘Problemon kun la polico. Ŝajnas
ke li pravis.’ * Dum Svedberg ŝvitas antaŭ la ĵurnalistoj,
Jankéus preparas sin por daŭrigi la demandadon de Patrik Eriksson. Li
rigardas la knabon pensante: ‘Problemon kun la polico. Jen la maltroigo de
hodiaŭ!’ Per kelkaj demandoj li ekscias, ke Martin
Fagerström ĝuste nun devus ĉeesti altlernejan lekcion, kaj ke li – se
li entute estas tie – verŝajne aŭtis tien, kiel kutime. Jankéus
organizas kelkajn ekspediciojn. La unua tasko estas trovi la aŭton. La
policejo de Kalmar situas nur kelkajn paŝojn de la ĉefa altlerneja
konstruaĵo. Li mem traserĉadas la ĉirkaŭajn aŭtoparkejojn,
sed nenie videblas la vinruĝa antikvaĵo de la suspektato. Jankéus
sakras inter la dentoj kaj klavas la telefonan numeron de Patrik Eriksson. Aŭskultante
la nerespondatajn signalojn en sia poŝtelefono, li subite ekvidas la
knabon, al kiu li provas telefoni, preterpasi piede je centmetra distanco. Ankaŭ
li ŝajne paŝis pli-malpli rekte de la policejo al la altlernejo. Jankéus kuratingas lin, ĝuste antaŭ
ol li eniros domon kun la surskribo ”Institucio
de mara biologio”, kio iom surprizas lin. Li imagus, ke la knabo lernas maŝinteknikon
aŭ komputikon aŭ ion similan. ‘Strange’, li pensas. ‘Okupiĝas
tiu bubo pri mara vivo, dum mi devas trakti maran morton.’ Patrik Eriksson ne ŝajnas tre
surprizita aŭdi, ke la aŭto de Martin ne estas trovita. ”Provu ĉe la trotejo”, li proponas. ”Trotejo?” ”Jes, la eksterurba ĉevalkonkursejo.” * Kiam Jankéus kun kolego alvenas ĉe
la ĉevalkurejo, tiu impresas pli-malpli dezerta. Neniu konkurso hodiaŭ
okazas. Kelkaj konstrulaboristoj riparas stalon, cetere ĉio impresas
senhoma kaj malgaja. La policistoj iom malentuziasme rondiras sen granda espero
trovi la serĉaton. Sed ekster duone kaduka budo Jankéus neatendite ekvidas
la serĉatan Volvo Duett apud
granda blanka aŭto, kiu ŝajnas iel konata. Ili malfermas la pordon
kaj rigardas en preskaŭ nudan ĉambron kun du homoj: Martin Fagerström
kaj la viro, kiu hieraŭ vizitis lian patron. Ankaŭ ĉi-foje la viro rapide
malaperas, sed libervole. Jankéus kaj lia kolego veturigas la knabon al la
policejo por pridemandado, kaj poste li taskas al du kolegoj liveri tien ankaŭ
la aŭton de Martin Fagerström. Sed antaŭ ol komenci pridemandi sian
suspektaton, Jankéus organizas ankoraŭ ekskurson, ĉi-foje orienten.
Post apenaŭ duonhoro li alvenas aŭte kun la teknikisto Åke Gustavsson
al la varfo en Lilla Frö, ĉe la okcidenta bordo de Oelando. Nun la demando
estas, kiu el kvin boatoj estas tiu de Fagerström. Ili reiras al la apudaj
dometoj, kaj Fortuno daŭre ridetas al la policistoj: Ĉe unu somerdomo
ili trovas maljunulon, kiu fosas sian legombedon. ”La boato de Fagerström? Certe mi scias. Ĝi
estas la oranĝa plastboataĉo kun rompita remilo. Strange, ke tiu
diablido ankoraŭ ne alfundiĝis!” ”Kiu?” ”La knabaĉo! La filo de tiu stranga
pastrino! Li ja veturigas ĝin kiel frenezulo. Eĉ nokte!” ”Ĉu vi lin vidis boati nokte?” ”Nu...
ne precize vidis. Sed mi vidis lin alveni per sia aŭtaĉo, kaj
poste mi aŭdis la boatmotoron. Mallume kiel fektruo de kamenpurigisto
estis... Sed Dio protektas la malsaĝulojn.
Li revenis viva kaj preterpafis...” ”Kiam okazis tio?” ”Lastan semajnfinon. Tage li ĉiam
stiras kiel raliisto. Sed nokte! Kia kreteno!” ”Ĉu memoras vi precize en kiu nokto
li venis, kaj la horon?” ”Atendu... Mi televidis... Estis ia fekaĵo... devis esti sabate... La horon? Mi ne scias... preskaŭ je noktomezo, ŝajnas al mi.
Rigardu la televidan programon – estis dum la filmo... iu detektiva stultaĵo kun tiu
somnambulo... Dalgliesh, laŭdire li
nomiĝas...” Jankéus kaj Gustavsson reiras al la varfo
kaj elserĉas la ĝustan boaton. La teknikisto alportas sian valizeton
kaj komencas rampadi sur la fundo de la boato, dum Jankéus sidiĝas sur kuŝanta
arbotrunko. Li rigardas al la markolo, kiu hodiaŭ etendiĝas relative
kvieta. Malforta brizo de temp’ al tempo susurigas la tremolojn malantaŭ
lia dorso kaj forblovas iliajn oranĝkolorajn foliojn. Transakve, en
nordokcidento, vidiĝas la konturo de Kalmar – mezepoka kastelo, baroka
katedralo kaj iama granda muelejo. Åke Gustavsson estas preta. ”Neniu sango. Ankaŭ tekstilaĵon
mi ne vidis. Cetere pasis kelkaj tagoj de sabate, ĉu ne? Blovis kaj
pluvis. Mi kolektis iom da gruzo kaj sablo, sed tio ne multe utilos.” ”Tamen iru ni al la murdloko por preni
gruzon ankaŭ de tie, ĉu ne?” ”Se vi volas. Cetere mi unue prenos ankaŭ
iomete ĉi tie, de antaŭ la varfo.” Ili veturas laŭ vojetoj al la ĉefŝoseo.
Jankéus gajas: ”Tiu oldulo estas vera kaptaĵo! ‘Detektiva
stultaĵo – somnambulo Dalgliesh’. Jen la maltroigo de hodiaŭ!” Ili alvenas en la arbareton ĉe la
murdloko, kaj je sia surprizo renkontas amason da homoj tie. Leena Fagerström,
kelkaj Iranaj rifuĝantoj, pluraj aliaj homoj, kaj ambulanco! Kio okazis?
La pastrino alpaŝas: ”Estas Nasrin Ghamari. Ŝi pendumis
sin de pino en la arbareto”, ŝi diras kun malsonora voĉo kaj lacaj
okuloj. * Ĉirkaŭ la lunĉa horo
Jankéus kaj Gustavsson revenas al la policejo kun gruzo kaj sablo ankaŭ el
la murdloko. Tie atendas ilin Svedberg kun kontenta mieno. Åke Gustavsson
rekomencas sian rampadon, ĉi-foje en la vinruĝa aŭto, dum
Jankéus kaj Svedberg interkonsiliĝas dumlunĉe, pri kiel alfronti la
junan suspektaton. Posttagmeze oni tamen ne multe atingas.
Martin Fagerström nenion diras sen advokato, kaj atendante tiun, Svedberg petas
formalan areston de la junulo, pro suspekto pri duobla murdo. Dume Jankéus
telefone ekscias, ke la posedanto de blanka Chrysler
300 el 1979 kun la numero GRT 520 nomiĝas Jimmy Sahlgren, kun adreso
en Kalmar. 11. Senkulpa Semajnfine aŭtuna ŝtormo laŭiras
la sudorienton de Svedio, kaj precipe ĝi vipas la bordojn ambaŭflanke
de la markolo de Kalmar. La ondoj muĝante kaj agreseme lekadas kajojn, strandojn
kaj insuletojn, kaj sur la tero pluvaj skualoj atakas la malmultajn homojn,
kiuj eksponas sin eksterdome. Roger Svedberg ne apartenas al tiuj. Li
ripozas en sia hejmo post laboriga semajno, konsciante, ke restas ankoraŭ
unu fortostreĉo, antaŭ ol li povos fini sian parton de la murdenketo
kaj pludoni ĝin al prokuroroj kaj juĝistoj. Li ne dubas, ke oni nun
kaptis la kulpulon. Kian punon tiu ricevos, jen afero pri kiu la jaroj instruis
al li ne okupiĝi. Dum Svedberg dediĉas sian
semajnfinon al ripozado kaj hejmaj taskoj duope kun sia edzino, Jankéus devas
mem zorgi pri siaj infanoj. La edzino forveturis jam sabate matene al kurso pri
ĥorkantado, kaj li devas mem nutri, ludigi, distri kaj konsoli sian
idaron. Nur vespere li trovas iom da libera
tempo. La dekdujara Märta profundiĝis en libro pri ĉevaloj, la naŭjara
Elis kaptiĝis de komputila ludo, kaj la sepjara Emma spektas televidon.
Inspirite de la maljunulo en Lilla Frö, ilia patro parkumas en sia preferata
fotelo kun detektivromano pri komisaro Dalgliesh, ”la somnambulo”. Laŭ lia
sperto, en veraj murdenketoj la plej kutima kazo estas, ke troviĝas neniu
suspektito, neniu havas motivon, kaj ŝajne neniu estis en la murdloko je
la koncerna horo. En la krimromanoj la malo normalas: deko da personoj, kutime
pintoj de la socio, ĉiuj havas motivon, ĉiuj kondutas tre
suspektinde, kaj ĉiuj pro diversaj kialoj kunpuŝiĝas en la loko
de krimo, tiel ke la murdisto ŝajne devas plenumi sian sangan aferon meze
de homamaso. Jankéus cetere tute kontentas pri tio – se la romanoj pli similus
la realon, ili kredeble ne distrus lin. * Lunde la teknikisto Åke Gustavsson
raportas pri siaj esploroj. La gruzo kaj sablo kolektita en la boato similas
tiun de la murdloko – ĝi estas pliparte ruĝa, kalkŝtona eroziaĵo
– dum la tero proksime de la varfo en Lilla Frö konsistas ĉefe el humo kaj
ŝlimo. Ankaŭ en la vinruĝa aŭto li trovis similan ruĝan
kalkŝtonan sablon. Sango troviĝis nek tie, nek en la boato. En la aŭto
kuŝis ankaŭ diversaj laboriloj, paro da gumaj botoj, ŝnuro kaj
rulaĵo da grandaj nigraj plastsakoj por rubo, sed nenio rekte ligebla al
la krimoj. Alvenis finfine ankaŭ Je la pridemandado de Martin Fagerström,
lia advokato Filip Segerståhl jam dekomence klarigas, ke lia kliento estas
senkulpa. ‘En nia profesio ni renkontas entute nur senkulpulojn’, Jankéus
murmuras duonvoĉe. Dume Svedberg diras: ”Bonvolu rakonti, kiam kaj kie vi renkontiĝis
kun Reza Sajadirad sabate la 10an de oktobro.” La knabo rigardas sian advokaton, kiu
kapjesas patrece. ”Li volis, ke mi veturigu lin al
Stokholmo. Li petis, ke ni renkontiĝu ne tro proksime de la preĝejo
kaj proponis tiun arbareton apud la ŝoseo. Sed...” Li hezitas momenton, kaj poste diras: ”Sed
antaŭ ol ni havis tempon ekiri, venis tiu pastro.” Svedberg kaj Jankéus atendas daŭrigon,
sed nenio venas. Svedberg diras: ”Daŭrigu.” La knabo enspiras kaj denove ekparolas: ”Li tre timis... tio estas la eksterlandano, ne la
pastro... kaj li tiris min inter la
arbojn por kaŝiĝi. Mi ne scias kial. Ĉiuokaze, la pastro iris al
mia aŭto, kaj poste komencis rigardi al nia direkto, sed kie ni staris,
estis tute nigre. Tiam Li ĵetas rigardon al Svedberg, kvazaŭ
li atendus proteston aŭ demandojn. Sed la du policistoj nur rigardas lin,
mute. Li daŭrigas: ”Mi timis, ke oni ne kredus min, se mi
dirus, kio okazis. Do mi prenis rubsakon el mia aŭto, kaj enŝovis lin
en la sakon. Mi fermis ĝin per ŝnuro kaj levis ĝin en la aŭton.
Sed la pastro kuŝis malantaŭ la aŭto, kaj mi devis forŝovi
lin. Mi tiris lin inter la arbojn, kie mi ĵus kaŝis min. Poste mi
foriris...” La du policistoj ankoraŭ silentas.
Jankéus premas du fingrojn al sia suba lipo, kvazaŭ por kaŝi aŭ
forviŝi rideton. Svedberg male mienas malĝoje. La advokato klinas sin
al la knabo, kaj sufloras: ”Vi devus klarigi ankaŭ pri la armilo.” ”Jes, mi forgesis”, diras Martin
Fagerström. ”Kiam mi reiris el la arbaro mi tretis sur la revolveron. Tiam mi
ekhavis la ideon enmanigi ĝin al la pastro.” Denove li atendas. Dum momento ĉiuj
silentas. Poste Svedberg duafoje diras: ”Daŭrigu.” La junulo rigardas sian advokaton, sed ĉi-foje
tiu eĉ ne kapsignas. Tamen li daŭrigas: ”Mi ne volis okupiĝi pri tiu
scivolema pastro, sed mi timis, ke oni kulpigos min pri tiu freneza pafo. Poste
mi rapidis for. Mi pensis, ke eble iu aŭdis ion kaj alvenos.” Triafoje Svedberg diras: ”Daŭrigu.” ”Do mi veturis al nia boato, enmetis la
sakon, kondukis la boaton kelkan distancon for de la tero, kaj enakvigis la
sakon. Poste mi revenis kaj veturis al Kalmar.” Nun Svedberg trankvile demandas: ”La plastsako kun la kadavro – ĉu ĝi
flosis?” ”Ne. Mi enmetis grandajn ŝtonojn. Mi
malligis la ŝnuron, enmetis ŝtonojn kaj la tranĉilon, kaj ligis
denove. Kredeble ili truis la sakon, tiel ke la korpo eliĝis...” ”Je kiu distanco de pastro Bexelius troviĝis
Sajadirad, kiam li pafis lin?” ”Mi ne scias... Eble dek metroj?” ”Kiajn vestaĵojn vi portis?” ”Ordinarajn vestojn. Jakon. Pantalonon.” ”Kie ili troviĝas nun?” ”Mi forĵetis ilin.” ”Kial?” ”Ĉar estis sangomakuloj sur ili.” ”Kie?” ”En rubujo en Kalmar.” ”Kiam kaj kie, pli precize?” ”Antaŭ kelkaj tagoj... en la haveno.” ”Ĉu ankaŭ la gantojn?” ”Eee...
jes.” ”Kial?” ”Mi ne scias. Eble estis sango sur ili.” ”Sed ĵus vi ne menciis gantojn.” ”Mi forgesis.” ”Kie vi portis la tranĉilon?” ”En la jakpoŝo.” ”Ĉu nuda? Sen ingo?” ”Ne...
ĝi estis tia... risorta
stileto.” ”Ĉu vi ĉiam portas tranĉilon?” ”Ne.” ”Kial tiufoje?” ”Mi eble antaŭsentis, ke li minacos
min.” ”Kiuj sciis, ke vi veturigos lin al
Stokholmo?” ”Neniu, mi pensas.” ”Vi pensas?” ”Nu, mi diris al neniu.” ”Ankaŭ ne al Patrik Eriksson?” La junulo dum momento ŝanceliĝas,
sed poste retrankviliĝas: ”Ne, mi nenion diris.” Jankéus enĵetas: ”Sed al Jimmy Sahlgren?” Martin mienas surprizite, kaj diras: ”Kial mi diru al li?” ”Kian rilaton vi havas al Sahlgren?” ”Neniun! Mi renkontis lin ĉe la
trotkonkursoj, alie nenio!” ”Ĉu kutimas vi veti?” ”Jes, kelkfoje.” ”Ĉu vi havas monon por tio?” ”Mi ne vetas je tiel multe.” Jankéus paŭzas, kaj Svedberg
reprenas la stafetilon: ”Ĉu Sajadirad atakis vin per la
nudaj manoj?” ”Mi ne vidis. Li saltis al mi.” ”Kiom da mono vi postulis de Sajadirad?” Neniu tuja respondo venas, kaj li
aldonas: ”Por veturigi lin.” ”Mi ne memoras... mi pensas...
kvincent...” ”Kvincent kion?” ”Eee...
kronojn... Ne, dolarojn.” La advokato alprenas tre neŭtralan
mienon. ”Ĉu Sajadirad akceptis tion?” ”Jes.” Svedberg pensas pri la atesto de doktoro
Wibe. Li demandas: ”Ĉu vi diskutis la prezon?” ”Ne...
Ne tre... Ni ne havis tempon.” ”Kiulingve vi interparolis?” ”Angle.” ”Too
much – I will pay only... – kion li poste diris?” La knabo malfermas sian buŝon, sed
nenio elvenas. Li aspektas kiel fiŝo sur tero. La advokato klinas sin al
li, kaj diras patrece: ”Se vi ne memoras precize liajn vortojn,
simple diru tion. Ne eblas ĉion memori.” La malfermita buŝo de Martin eĥas: ”Mi ne memoras.” ”Kion vi faris el la mono de Sajadirad?”
pluas Svedberg. ”Nenion. Mi ne prenis monon!” ”Prenis? Ĵus vi diris, ke li
akceptis pagi kvincent dolarojn!” ”Jes, sed ne estis tempo por tio.” ”Liaj dolaroj – kie vi tenas ilin?” ”Mi ne havas! Ili eble disfluis en la
akvo.” Svedberg rigardas dum momento al Jankéus,
kaj poste ĉesigas la demandadon. * ”Nu, kion vi opinias?” Jankéus petas sian
kolegon pri lia impreso. Svedberg prijuĝas: ”Nu, tiu advokato ŝajnas sufiĉe
talenta. Mi pensas, ke ili elektis tiun version, ĉar ili ne povas scii,
kiuj atestoj kaj teknikaj pruvoj troviĝas.” ”Tamen, devus esti sufiĉe facile
rompi ilian version”, opinias Jankéus. ”Estas ĝi iomete tro stulta!” ”Eble. Ĉiuokaze ni faru ĉion,
kion ni povas. Ni devas tuj fari traserĉon en lia hejmo, kaj prefere ankaŭ
ĉe lia amiko – aŭ eble eksamiko – Eriksson. Same ĉe tiu troteja
ulo, Sahlgren. Se ni trovos la dolarojn, li devos elpensi ion novan, kion li
forgesis mencii. Alie – mi momente ne vidas ion specialan. Eble se ni trovus
gantojn kun pulvorestaĵoj. Sed tio kredeble ne okazos.” ”Bone. Ni ankaŭ demandu tiun
eksamikon, kiel Martin estis vestita kiam alvenis li sabate.” Tiel oni ankaŭ faras. Domtraserĉoj
okazas. Patrik Eriksson estas pridemandata. Patro kaj patrino Fagerström estas
pridemandataj. Sed la bonŝanco de la lasta vendredo ne ripetiĝas.
Nenio plu rezultas. Jimmy Sahlgren estas vokita al demandado,
kaj li konfirmas la informon de Martin. Ili renkontiĝis ĉe la
trotkonkursoj. Ili vetadis iom, sed ne havis komunajn negocojn. La patro de Martin
asertas, ke li ne scias, kial Sahlgren serĉis lian filon ĉe li. La kaŭzo,
ke li iom bruske forpelis Sahlgren, estis simple lia kutima manko de tempo. Oni prezentas la sonbendan voĉon de
Martin Fagerström al doktoro Wibe, kiu bone rekonas ĝin kiel la voĉon
de Martin, sed ne povas diri, ĉu tiun li aŭdis sabatvespere en la
arbareto. Kaj lia atesto pri la aŭditaj vortoj jam iĝis iom malpli
preciza. La havena rubujo, pri kiu la knabo
indikas, ke li tie ĵetis siajn vestaĵojn, estas preskaŭ
malplena. ”Ni resumu nian imagon pri la afero”,
diras Svedberg en strategia interkonsiliĝo kun Jankéus. ”Iel Sajadirad
interkonsentis kun la knabo pri veturigo, kontraŭ pago. Iu el ili proponis
renkontiĝi ĉe la arbareto. Okazis kverelo pri la pago, kiel Wibe
atestis. En tiu kverelo la knabo mortigis ”La loko ja tion supozigas. Se kunportus
li la tranĉilon pro timo, kiel li diras, ŝajnus strange proponi tian
renkontejon.” ”Prave, sed laŭ li ”Kaj kredeble ankaŭ la monon”,
aldonas Jankéus. ”Do, li traserĉis la poŝojn de ”Nu, kiel ni scias, la pastro iris la ĝustan
vojon en sekureco… Sed eble rekonis li
la filon de sia kolegino, kaj ne povis imagi, ke tiu estas danĝera
perfortulo.” ”Bone, tio ŝajnas imagebla. Sed ankaŭ
eblas, ke li fakte sciis ion, kion ni ne scias. Liaj anonimaj leteroj ja
indikas, ke li estis iom scivolema pri siaj proksimuloj. Ĉu neniu letero
enhavas ion, kio aludas al la filo de la pastrino?” ”Mi pensas, ke ne”, Jankéus respondas.
”Se ne kalkuli tiun Vi servas al Mamono,
direktitan al lia patro.” ”Nu, ĉiel ajn, por ne esti malkaŝita,
Martin pafis la pastron, ŝovis lian kadavron en la vepron kaj forveturis.” ”Donacinte al li la revolveron”,
kompletigas Jankéus. Svedberg paŭzas dum momento. ”Poste li veturis al la maro por enĵeti
la kadavron de Sajadirad. Sed, diable, kial ne kunporti ankaŭ tiun de la
pastro? Plastsakojn li ja havis en la aŭto, da spaco estis sufiĉe.” Jankéus kapjesas, kaj poste replikas: ”Da spaco jes, sed eble ne da tempo. Pafo
kutime altiras pli da atento de la ĉirkaŭaĵo ol tranĉila
piko. Kaj li eĉ pravis – se komencus li ensakigi la pastron, nia tardema
doktoro Wibe stumblus sur lin, kaj eble devus li pafi ankaŭ la doktoron.
Baldaŭ lia aŭto plenus de kadavroj ĝisplafone!” ”Krome, li ricevis la ideon aranĝi
la morton de la pastro kiel memmortigon. Naivege, efektive, sed li eble jam
estis en stato de psika ŝoko. Ankaŭ la maniero enakvigi la kadavron
montras iom fuŝan sintenon, se li vere enmetis la tranĉilon kune kun ŝtonoj
en la sakon.” Malgraŭ la esperoj de Jankéus, montriĝas
malfacile rompi la version de advokato Segerståhl kaj lia kliento. Oni ripetas
pridemandadi la suspektaton Martin Fagerström. Li restas je sia versio kaj ĉiufoje
prezentas ĝin pli kaj pli kohere. Svedberg daŭre mienas malgaje, sed
Jankéus ne plu bezonas kaŝi subridon. ”Pli bone estus, se ni simple transdonus
lin al la prokuroro. Ŝajnas al mi, ke ni jam plenumis nian parton de la
ludo”, rezignacias Svedberg. * Sabate la 24an de oktobro pastrino Leena
Fagerström entombigas la patrinon kaj filinon Ghamari en la tombejo de Resmo. Ĉeestas
ĉiuj rifuĝantoj kaj dudeko da paroĥanoj. Ĉeestas eĉ la
patro Ghamari inter du diskrete gardantaj policistoj. La pastrino parolas pri Samtempe kiam okazas la entombiga ritaro
en la tombejo, la prezidanto de la paroĥa estraro alvenas al la preĝejo,
ŝlosas tiun kaj mem ekpostenas sursojle. Kiam la rifuĝantoj revenas
post la entombigo, li rifuzas malŝlosi. Al Leena Fagerström nun mankas
forto kontraŭstari. Ŝi kondukas la grupon – ses virojn, du virinojn
kaj kvar infanojn – al la blanka pastrejo, kaj provizore loĝigas ilin tie. Dimanĉe matene, je la kvina horo,
kvar policaj busetoj kun dek policistoj kaj du oficistoj el Fine oni transportas la tutan grupon al ŝlosita
rifuĝejo organizita de En la sama tago, sed pli malfrue, post la
diservo, Erland Bexelius estas entombigita en Vickleby. Pastro Sunnanbris
celebras la riton parolante pri tekstoj el * Martin Fagerström restas en la arestejo.
Lia patrino trapasas religian krizon kaj ricevas provizoran forpermeson de sia
ofico. Kaj Svedberg transdonas sian murdenketon al la prokuroro. Novaj krimoj
jam vicatendas lian traktadon. 12. Honoro de mortintoj La akuzisto postulas okjaran malliberigon
de Martin Fagerström pro duobla murdo sen antaŭmedito, alternative
senintenca kaŭzado de morto al unu persono – Reza Sajadirad. La urba
tribunalo trovas nur tiun duan krimon pruvita, kaj kondamnas la akuzaton je
dek-okmonata malliberigo. Lia advokato apelacias, kaj en griza,
senneĝa tago fine de januaro, Lia patro veturigas lin al Kalmar. Tie li
vizitas la policejon por repreni sian propran aŭton, kaj ekiras per tiu
orienten. Sur Li travagas la malplenan domon. Lia
patrino ŝajne delonge ne estis tie. Laŭ lia patro, ŝi momente
ripozas ĉe parencoj en Finnlando. Ie-tie kuŝas postlasitaj posedaĵoj
de Matene la ŝtormo jam pasis. Ellitiĝinte
li promenas al la iama ŝtonmino norde de la preĝejo. Li levas kelkajn
kalkŝtonojn kaj elserĉas kartonan skatolon. Ĝi estas malseka kaj
disfalas en liaj manoj, sed ene kuŝas plasta sako. Li enŝovas manon
kaj palpas la monbiletojn en la sako, elprenas unu kaj rigardas ĝin. Ĝia
malhela verdo prezentas kontraston al la ĉirkaŭa pejzaĝo nigra
kaj blanka. Martin Fagerström enpoŝigas la sakon kaj repaŝas hejmen. Revenante al la pastrejo de Resmo, li
vidas malnovan, blankan Chrysler
alveturi kaj halti antaŭ la blanka domo. Neniu elaŭtiĝas, sed
kiam li alpaŝas la aŭton, flanka glaco estas mallevata, kaj iu eligas
manon. * Ĉe sia bofratino Pirkko Grönvall en
Sjundeå, vilaĝo en la sudo de Finnlando, pastrino Leena Fagerström
klopodas ”kuraci siajn nervojn”, kiel diras ŝia gastigantino. Pirkko, kiu
propradire estas la eksedzino de ŝia frato, penas resanigi ŝin per
rustika kampara manĝo kaj amaso da kafo je ĉiuj horoj de la tagnokto.
Por digesti la manĝon Leena Fagerström pasigas la tagojn promenante laŭ
kamparaj vojetoj. La bofratino traktas ŝin kiel konvaleskanton, sed ŝi
sentas sin pli multe kiel rifuĝanto. Rifuĝanto en sia hejmlando, sed
for de kio? Ĉu de malsukcesoj en ĉiuj flankoj de la vivo? ”Ne babilu sensencaĵon”, diras
Pirkko. ”Vi faris pli da bono ol dudek saĝuloj. Se diversaj viroj ĉion
fuŝas, pri tio ne vi kulpas. Nun metu la kafpoton sur la fornon, kaj poste
ni hejtos la saŭnon.” * Dum Roger Svedberg trinketas sian antaŭtagmezan
kafon, Tom Jankéus recitas al li el loka ĵurnalo: ”Malrespekto al la honoro de mortintoj”,
li ekkrias. ”Ha! Jen la maltroigo de hodiaŭ!” ”Tio ne plu estas nia afero”, murmuras
Svedberg. ”Ni fosu nian sulkon.” Dume, en lia menso aperas kvazaŭ fantoma
vico la imagoj de kelkaj aliaj mortintoj, kaj li demandas sin, kiom da respekto
oni montris al la honoro de tiuj. Glosaro: En la suba listo la
leganto trovos interalie kelkajn nepre nenecesajn neologismojn. La aŭtoro
plene konsentas kun vi pri tiuj vortaĉoj, sed kion fari? Pri ili
respondecas iu doktoro, kiu preskaŭ sola en ĉi romaneto misuzas ilin.
La aŭtoro ne invitis lin, sed eĉ klopodis aranĝi, ke li estu
murdita, sed kiel kutime li alvenis tro ”tarde”. Kion fari pri tia ulo? PV Plena
Vortaro, 1934 PIV Plena
Ilustrita Vortaro, 1981 AC André
Cherpillod: NePIVaj vortoj, 1988 EV Ebbe
Vilborg: Ordbok Svenska-Esperanto, 1992 JL Jouko
Lindstedt: Hejma Vortaro, 1999 KM
Kraft/Malovec: Vortaro Esperanto-Ĉeĥa, 1995 NPIV Nova
Plena Ilustrita Vortaro, 2002 SzK
Szerdahelyi-Koutny: Hungara-Esperanta Meza Vortaro, 1996 V
Vikipedio alteklezia EV Apartenanta al konservativa tendenco en Luterana eklezio apercepti PIV Ekkonscii ion perceptitan buso PIV Aŭtobuso despera AC Malespera diocezo PV, PIV Eklezia distrikto de episkopo dolmeno PIV Prahistoria tombo el starigitaj ŝtonoj dosiero NPIV Registraĵo konservata sur komputila disko envulti PIV Sorĉi aŭ suferigi per nigra magio fadi PIV Mallaŭtiĝi kaj iom post iom malaperi faksi JL NPIV Telefaksi, telekopii, sendi telefonrete kopion de dokumento faŭlto PIV Terena nivelŝanĝo pro fendo en la roka grundo febla PIV Malforta fragila PIV Malfortika, rompiĝema fridujo PIV Malvarm-ŝranko glaco PV, PIV Fenestrovitro hasti PIV Rapidigi sin holdo PV, PIV Ŝarĝejo de ŝipo, ŝipkelo kapitulo PIV Eklezia (katedrala) kunveno kefiro PIV Speco de acidigita lakto kiki NPIV Piedbati kirko PIV Kristana preĝejo koŝmaro PIV Inkubsonĝo kriĉi PIV Krii kiel rabobirdo merdo PIV Fekaĵo morbo PIV Malsano moroza PIV Malgajhumora muslio NPIV Miksaĵo el grioj, sekigitaj frukteroj, nuksoj kaj simile Oelando EV Insulo kaj provinco en sudorienta Svedio (Öland) pado PIV Mallarĝa tervojeto pico NPIV Pastoplato kun tomatoj, fromaĝo k.a. bakita en forno pigra PIV Mallaborema, malpenema pobo PIV Malantaŭo de ŝipo aŭ boato polmo PIV Manplato prompta PIV Tuj aganta, senhezita puzlo PIV Bildo kunmetebla el malregule dissegitaj pecoj sinki PIV Malsupreniĝi, malrapide fali Skanio AC, EV la plej suda provinco de Svedio (Skåne) skanseno KM, SzK Vilaĝmuzeo, subĉiela muzeo de popolaj domoj skualo PIV Subita ventpuŝego, ofte kun ekpluvo Smolando EV Provinco en sudorienta Svedio (Småland) spekti PIV Rigardi kaj aŭskulti prezentadon suicido PIV Memmortigo supeo PIV Delikata aŭ festa vespermanĝo ŝamano PIV Ekstaza pastro/sorĉisto/kuracisto en iuj kulturoj tarda PIV Malfrua tepida PIV Duonvarma-duonmalvarma triktrako PIV Dupersona ludo kun diskoj sur tabulo kun triangulaj fakoj tropeolo PIV Flava-oranĝa-ruĝa floro (Tropæolum) tumulo PIV Prahistoria tombo el teramaso vestiĝo PIV Restaĵo de io malaperinta voduo V Afrikdevenaj religiaj ritoj en Ameriko Reen al: |