Reen al enhavtabelo

Reen al la ĉefpaĝo de OLE

Baldur Ragnarsson


Bildoj el la historio de la Esperanta Literaturo

Artikoloj verkitaj por la revuo Juna amiko

Edwin de Kock



En 2007 aperis nova poemlibro, Sub fremdaj ĉieloj, de Edwin de Kock, la deka ekde lia  unua poemaro Ombroj de la kvara dimensio (1961) pri kiu mi skribis sen ajna hezito en la tiama revuo Norda Prismo: “Per ĉi tiu libro Edwin de Kock nekontesteble pruvas, ke li jam apartenas al la frontvico de la malgranda taĉmento de seriozaj Esperanto-verkistoj.” Edwin kaj mi estas samaĝanoj, naskitaj en 1930, kaj jam antaŭ la aperigo de tiu lia unua libro ni estis leteramikoj, ambaŭ junaj kaj poete ambiciaj. La cititaj vortoj, skribitaj en flagranta entuziasmo pri la verko de mia amiko, pruviĝis daŭre kaj plene veraj: Edwin de Kock jam antaŭ longe certigis al si lokon kiel unu el la plej originalaj kaj fekundaj poetoj en Esperanto.

  Edwin de Kock estis Sudafrikano ĝis sia transloĝiĝo al Usono antaŭ 15 jaroj. En Sudafriko li laboris kiel docento pri la angla kaj afrikansa lingvo. Li lernis Esperanton en 1955 kaj jam tiam komencis verki poemojn en la internacia lingvo. Li estis redaktoro de sudafrikaj Esperanto-revuoj kaj kontribuis al tiamaj internaciaj literatur-revuoj Norda Prismo kaj La nica literatura revuo.

  Mi jam menciis poetan ambicion. Ambicio ĉe poeto estas bona afero, se ne temas pri ambicio de konkurado kun aliaj, sed pri persona, sana ambicio bazita sur propraj potencialoj kaj konvinkoj. Jam en sia unua poemlibro riveliĝas la poeta ambicio de Edwin de Kock, tie svarmas ideoj kaj originalaj bildoj, kaj evidentas lia aspiro serĉi kaj trovi vojon al kreo de granda poezio. Tio ekzemple estas konstatebla en poemo titolita Kristaliĝo:

Akvo de la vivparolo
en la klara lumo bruas,
pro la ĝojo, tristo, folo;
kaj la riverego fluas
al la maro de silento.
Sed kaptite inter rokoj,
al la kuro de l’ torento
kaj la plaŭdmortantaj vokoj,
vortoguto malleviĝas
korkavernen kiel semo –
kreske post la jaroj iĝas
stalaktito de l’ poemo.

Tiu ambicia celo de Edwin de Kock evoluis tra la sekvaj poemaroj, Fajro sur mia lango (1967) kaj Kvin elementoj (1970), kaj kulminis en la vaste konceptita, sed ankoraŭ nefinita eposo La konflikto de la epokoj (Libro 1,1984, Libro 2, 1985). Tie religio havas gravan funkcian rolon en intima ligo kun la emocia naturo de la poeto mem. Libro 1 priskribas sciencfikcian vojaĝon de la poeto tra la tempo en akompano kun Lucifero, meditadon pri Dio kaj la diablo kaj pri la konceptoj de boneco kaj malboneco. Libro 2 prezentas la filozofion de la poeto en ligo kun okazoj en Palestino en la tempo de la Biblio. Entute tiuj du unuaj libroj de la eposo ampleksas pli ol tri mil versojn. Plenumo de la impona plano de la poeto pri tri pliaj libroj ankoraŭ atendas publikigon.

Pliaj poemaroj de Edwin de Kock estas certe menciindaj: Plukonstrue (1975), Japaneskoj (1982), Saluton al la suno (1983) kaj Vojaĝoj kaj aliaj poemoj (1992). Lia lasta, Sub fremdaj ĉieloj, havas apartan rolon en la verkaro de Edwin. Ĝi ne nur enhavas sufiĉe grandan faskon da poemoj – entute 51 – sed ankaŭ kvin prozajn verkojn sub la komuna titolo Pri kaj ĉirkaŭ Edwin de Kock. Tiuj prozaj verkoj enhavas membiografiajn tekstojn de la poeto mem kaj verkaĵojn de homoj, kiuj konas lin intime kaj havas multon interesan por diri pri tiu eksterordinara homo. Efektive la libro estas unika en Esperanto en tiu senco, ke ĝi enhavas kvazaŭ “testamenton” de poeto, kiu prave opinias, ke por plena kompreno de lia originala verkaro necesas raporti laŭeble komplete pri lia vivo, liaj cirkonstancoj, liaj konfliktoj, liaj kredoj, liaj konvinkoj. La poemoj estas plej multaj verkitaj ekde 1995 post la transloĝiĝo de la poeto al Usono. La temoj de la poemoj estas variaj: de dolora indigno kontraŭ mistraktoj kaj kruelaĵoj de homoj al homoj – kie elstaras “Rekviemo por la Albigensoj”, dolora meditado pri la krucmilito de la Papo kaj la franca reĝo kontraŭ la herezaj Albigensoj en suda Francujo 1209-1229 -, ĝis nostalgio de la poeto por sia antaŭa hejmlando, kuniĝe kun la fakto de pliaĝiĝo, kiel ekzemple en tiu ĉi tankao:

En la momenton
saltas dista memoro.
Ne, ne, oldulo!
Forpasis tute tiuj
korlando, homoj, horo.

Venontjare Edwin de Kock festos sian okdekjariĝon. Kvankam ni eble havas lian poetan “testamenton” en lia lasta libro, ni povas fidi, ke li plue havas multon valoran por diri al la legantoj de siaj poemoj.

 (Juna amiko,n-ro 124, aprilo 2009)

 




Reen al enhavtabelo

Reen al la ĉefpaĝo de OLE