Geraldo Mattos estas Brazilano, naskita en 1931. Li diplomiĝis pri la latina kaj latinidaj lingvoj en la Pontifika Katolika Universitato de Paranao 1958 kaj doktoriĝis pri filologio 1965. Lia filologia kariero estas impona, tion atestas liaj pli ol 30 libroj en la portugala lingvo pri la instruado de la portugala kaj lingvistiko.

Liaj lingvistikaj okupoj koncernis ankaŭ Esperanton, kiun li lernis en 1947, kiam li estis 16-jara. En 1987, en la centjara jubileo de Esperanto, aperis lia libro La Deveno de Esperanto, kaj de tiam li dediĉis sin al la studo de la lingvo, precipe por la defendo de la Fundamenta uzado de la participoj. Laŭ liaj propraj vortoj li tiam “laciĝis de esti poeto”, kio tamen ne pruviĝis vera.

Geraldo Mattos komencis verki en Esperanto en 1951 kaj du jarojn poste aperis lia eksterordinara verko Ivan la Sesa, kvinakta dramo en sonoraj versoj, kiun Gaston Waringhien nomis la unua versforma dramo en Esperanto, kaj ke per ĝi la poeto elmontris “admirindan scenoarton kaj poezilerton”.  En la postaj jaroj liaj poemoj ofte aperis en la nica literatura revuo, redaktita de Waringhien. Jen unu el tiuj poemoj, titolita Migrobirdoj:

En la printempo migrobirdoj venas
Sen timo jam al frostoj kaj tempestoj,
Kaj la naturo per gastamaj gestoj
Al amo kaj feliĉo ilin trenas.
De vivo kaj de moviĝemo plenas
Voluptaj branĉoj kurbaj sub la nestoj,
Kaj el la vivodonaj terintestoj
Gracilaj floroj ĝermas kaj festenas.
Mi same serĉis ŝian korpan ĉarmon,
Kaj ŝi en mia brusto donis varmon
Al la ŝrumpinta kaj mortinta koro!
Sed ve! La vintro ... ŝi kaj ili fuĝis
Sed al nenia lando mi rifuĝis,
Ĉar ĉie min turmentus la memoro!

Du aspektoj, fundamente karakterizaj por la poezio de Geraldo, aperas en tiu poemo: lia elekto de la soneto, klasika kaj malfacila versoformo, kaj lia fantazia obsedo de la virino kiel ŝirmejo por lia animstato. Li estas la sonetmajstro inter Esperantaj poetoj, sciante utiligi tiun iom eluzitan formon por plej diversaj celoj. Tion superbe evidentigas lia sonetaro Arĉoj (1967) kaj liaj sonetaro al Nejma, en du libroj (La libro de Nejma kaj La Libro de Adoro, ambaŭ eldonitaj en 1985). Arĉoj konsistas en 109 sonetoj en sep cikloj, kies kvin temas pri la homa ĉirkaŭmondo, kies neperfektaĵoj foje malesperigas, foje ribeligas. En la lastaj du cikloj (Taktas vivo kaj Finalo) la poeto prezentas sian pesimisman vizion:

Mi volas maron nudan de plaĝoj, bark’, insulo;
la nuran premangoron de vento kaj nebulo
sen kajo por eliri kaj varfo por alveni ...

La citita junaĝa soneto el la nica literatura revuo havas teman ligon al la sonetaro de Nejma, kvankam ilin disigas tri jardekoj. Kaj kiel en la citita soneto la fantazio ludas rolon en la sonetaro de Nejma, kiu estas la inspirantino de la poeto.

Geraldo Mattos estas multflanka poeto kaj verkisto kaj liaj verkoj estas multaj kaj variaj. Krom poezio li verkis rakontojn, novelojn, dramojn kaj fabelojn kaj tradukis el la portugala teatraĵojn, poemojn kaj romanon.

En 1987 li redaktis jubilean libron, kolekton de 16 eseoj de membroj de la Akademio de Esperanto, sub la komuna titolo “Centjara Esperanto”. En sia prezento de la libro li citis vortojn de Zamenhof: “Grandegan utilon alportos al l’ afero tiuj, kiuj riĉigos la literaturon de l’ lingvo internacia.” Geraldo Mattos alportis sian kontribuon al tiu utilo, plej menciinde per sia ĉefverko Arĉoj.

Geraldo Mattos estis elektita prezidanto de la Akademio de Esperanto en 1998 kaj servis en tiu ofico ĝis 2007.

(Aperis en Juna amiko, februaro 2014))