Reen al enhavtabelo

Reen al la ĉefpaĝo de OLE

Baldur Ragnarsson


Bildoj el la historio de la Esperanta Literaturo

Artikoloj verkitaj por la revuo Juna amiko

Poul Thorsen



La Dano Poul Thorsen (1915-2006) estis unu el la plej konataj verkistoj kaj aktivuloj en Esperantujo dum la dua parto de la lasta jarcento. Li estis profesie instruisto de la dana lingvo, sed aktivis kiel esperantisto ekde sia junaĝo. Lia esperantisma aktivado estis plej diversa. Li estis kunfondinto de Dana Laborista Esperanto-Asocio kaj la Komuna Konversacia Klubo en Kopenhago. Li estis direktoro de la eldonejo KOKO kaj kunredaktoro de la kultura revuo Norda Prismo. Li abunde verkis originale poezie kaj proze kaj kontribuis al La Nica Literatura Revuo, Literatura Foiro, Monato kaj Fonto. Li estis ankaŭ diligenta tradukanto el la dana lingvo. Liaj verkoj estis multe influita de liaj vojaĝaj spertoj en pli ol sepdek landoj. Lia poemo Frua mateno en Sarajevo estis premiita en la Belartaj Konkursoj de UEA en 1954.

La verkoj de Poul Thorsen estas diversaj. Lia unua libro (1948) estis informa verko pri lia hejmlando: Faktoj pri Danlando. Kvar jarojn poste aperis lia Bibliografio pri dana literaturo tradukita en Esperanton. Lia unua poemlibro, Rozoj kaj Urtikoj, poemoj originalaj kaj tradukitaj, aperis en 1954. En 1956 aperis liaj tradukoj de la satiraj poemetoj de Piet Hein, kiu nomis sin Kumbel, kaj en 1960 Thorsen mem aperigis faskon de samstilaj poemetoj sub la titolo Pluk imite al la dana Gruk. En 1963 aperis la poemaro Sen paraŝuto, poemoj orginalaj kaj tradukitaj. Pasis pli ol du jardekoj ĝis la apero de komuna volumo de poemoj de Thorsen kaj Marjorie Boulton titolita Du el (1983) kaj post pliaj dek jaroj aperis lia proza verko Stokita vino.  La lasta libro de Poul Thorsen aperis en 1996, liaj rememoroj sub la titolo Babile kun mi mem. El tiuj oni klare konstatas lian personan evoluon kiel esperantisto, ke “transnacia lingvo grave ŝanĝas la karakteron de sia uzanto”.

Poul Thorsen estas verkisto simpatia, kiu esprimas siajn temojn rekte kaj sendevojiĝe sen tendenco konfuzi la leganton. Li estas laŭnatura humoristo, kiu malofte perdas oportunon surprizi per bonhumoraj sintenoj. En poemo En Grekio II (aperinta en Norda prismo 1968) li priskribas sian viziton al la fonto Kastalis ĉe la monto Parnaso por akiri poetecon per trinko el tiu fonto, kiu laŭ greka mitologio donas poetan inspiron. Li finas la poemon konforme al sia bonhumora karaktero:

Piede de la Parnasa monto
elfluis la Kastalis-fonto,
laj laŭ pagana interpreto
la gutoj plaŭdas pri sekreto:
Se vi la fridan akvon trinkas,
la vulgarismon ĝi estingas,
poeto iĝas vi kaj restas –
Parnaso kline mem atestas.
Humile antaŭ la Kastalis
por trinke mi genue falis.
Sed tiam tra cikada eĥo
surdigis min azena bleko.
Tuj poste ŝafa grego aris
kaj sanktan akvon tragargaris.
Decidis mi piedojn lavi
ol tiajn gekolegojn havi. 

Poul Thorsen havis preferon pri la bonhumore satira poemo. Sed li ankaŭ sciis melankolie kanti elegion:

Madrigalo

Laŭ vojo stumblas laca grandaĝulo
kun dorso kurba kiel olda kverk’.
La faltoj faskas ombre de l’ okulo,
kaj dolĉe vokas dormo de la ĉerk’.
Muelas monda muelil’ kruela –
ne ĝenas ĝin la ĝojo nek la ĝem’
aŭ via sento en moment’ malhela:
Tro baldaŭ ŝajnos vi klinita kverko mem.
Kaj kiel roso peza en mateno
nun pene flugas tristo el la sin’,
ĝis la knabeto stumblas tra l’ ĝardeno
kun florbukedo por ĝojigi vin.
Admonojn tuj forgesas vi severa,
renkontas lin pro floroj ĉirkaŭprem’,
kaj lia korpo verga kaj tenera
konfirmas, ke vi iam estis tia mem.

Ferenc Szilágyi, la cefredaktoro de Norda Prismo, iam nomis Poul Thorsen “nia plej serioza humoristo”. Ne malpli Poul Thorsen estas memorata kiel ĉiam aktiva esperantisto ekde siaj junaĝo, instruanto de la lingvo, senlaca tradukanto kaj informanto pri sia patruja kulturo kaj fondinto kaj oficanto de diversaj kulturaj entreprenoj.

Juna amiko, augusto 2014

 




Reen al enhavtabelo

Reen al la ĉefpaĝo de OLE